اولین سفر مظفرالدین شاه به فرنگ

جوان و تاریخ- کشکول

مظفر الدین شاه بیمار و مبتلا به نقرس بود و چون بیمارى او شدت یافت براى مداوا و استفاده از آب‌هاى معدنى به همراهى امین السلطان و ملتزمین رکاب عازم اروپا گردید(تابستان سال 1318 قمرى مطابق با 1900 میلادى)و از کشورهاى روسیه و فرانسه بازدید کرد و با آن‌که بازدید از کشورهاى انگلستان و آلمان و ایتالیا نیز در برنامه‌ى سفر شاهانه پیش‌بینى شده بود،بدان علت که دربار کشورهاى مزبور به سبب مرگ شاهزاده ساکس کوبورگ‌گتا عزادار بودند،سفر شاه از برنامه حذف گردید.در این سفر امین السلطان که در حادثه سوءقصد نسبت به جان مظفر الدین شاه از خود تهور و جسارتى نشان داده بود از طرف شاه به لقب اتابک اعظم ملقب شد. رقابت سیاسى و اقتصادى دو دولت روس و انگلیس در ایران که هدف آن محاصره کامل اقتصادى این کشور بود،موجب آن شد که بانک شاهنشاهى یعنى مؤسسه صرافى انگلیسى از همکار روسى خود در میدان رقابت عقب نماند و به همین جهت در سال 1318 قمرى(1900 میلادى)قرضه‌اى با شرایط زیر به مظفر الدین شاه و به نام دولت ایران داد:

1-مبلغ قرضه‌ى 314/281 لیره‌ى انگلیسى و 16 شلینگ و 4 پنس طلا.

2-ربح سالانه 5 درصد به مدت 15 سال.

3-قسط استهلاک سالانه از بابت اصل و فرع 30/278 لیره و 12 شلینگ و 7 پنس.

4-اولین تاریخ تأدیه،نوروز 1346(1927 میلادى).

5-در تاریخ ششم شعبان 1331 قمرى باقیمانده‌ى قرضه معادل است با خود مبلغ قرضه.

6-مبلغ قرضه و استهلاک آن روى عواید شیلات دریاى خزر و عایدات پستخانه و تلگرافخانه و نیز درآمد گمرکات فارس و بنادر خلیج‌فارس و اهواز و محمره(بندر خرمشهر کنونى)تضمین شده بود.

7-بدون رضاى طرفین هیچ‌گونه تغییرى در ترتیب تأدیه نمى‌توان داد.

8-از تاریخ پرداخت قرضه تا سال 1346 قمرى که پرداخت اصل و فرع از طرف ایران مى‌بایستى آغاز شود،دولت ایران سالانه مبلغ 15/714 لیره و یک شلینگ و 10 پنس بابت سود قرضه به بانک شاهنشاهى خواهد پرداخت.

این قرضه را بانک شاهنشاهى ایران به عنوان تأمین اعتبار از طرف حکومت انگلیسى هند به دولت ایران پرداخت و ظاهرا طلبکار ایران،حکومت هند و در حقیقت دولت بریتانیا بود.