رضاشاه؛ تامین کننده امنیت یا مخل آن؟

جوان و تاریخ- سبک زندگی

مشهور است که رهاورد رضاخان یا رضاشاه به ایران امنیت بود. بدین معنا که در شرایطی که ناامنی در کشور ما بی داد می کرد، رضا پهلوی پس از آنکه به قدرت رسید، ضمن نابودی اشرار و سرکوب جنبش هایی که در نقاط مختلف کشور آغاز شده بودند، ثبات را در کشور گسترش داد. اما واقعیت این است که رضاشاه در برخی مورد حتی خود ناقض امنیت و ثبات بود. یکی از حوزه هایی که در آن ثبات خود را باز می نمایاند، عرصه مالکیت است. آنگونه که از مطالعه صفحات تاریخ می توان درک کرد، مالکیت از جمله حوزه هایی بود که امنیت آن مستقیما از سوی خود رضاشاه مورد چالش قرار گرفت. او زمین های مردم را از آنان با قیمت های بسیار بسیار ناچیزی خرید و در واقع به یغما برد. نتیجه آن بی خانمان شدن بسیاری از کشاورزانی بود که تا پیش از این به عنوان زارع و کشاور، در زمین خود مشغول به کار بودند.

«در یکی از زمستان ها که رضاشاه به مازنداران مسافرت کرده بود قرار بود که یک روز در بابل توقف نموده سپس به مسافرت ادامه دهد. بسیاری از مردم که املاک آنها به وسیله اداره املاک تصرف شده بود دیگر ممر معاشی نداشتند ناچار به تکدی در شهر ویلان و سرگردان می گشتند. به طوری که در هر نقطه از شهر تعدادی زیاد گدا با لباس مندرس مشغول تکدی گری بودند. شهردار و حاکم شهر از نظر اینکه هنگام ورود رضاشاه به شهر مواجه با این همه سائل نشود دستور دادند که تمام آنها را جمع آوری و در حمام عمومی نگاهداری نمایند تا رضاشاه از شهر خارج شود. شهرداری به کمک شهربانی تمام متکدیان را جمع آوری و در حمام های عمومی محبوس نمودند و در حمام ها را از بیرون قفل کردند.»

«قبلا طبق برنامه تنظیمی قرار بود که رضاشاه بیش از یک روز و یک شب در شهر توقف نکند. اتفاقا بارندگی شدید شد و شاه تصمیم گرفت تا بارندگی ادامه دارد در آنجا بماند. شاه سه روز و سه شب در قصر سلطنتی توقف نمود. پس از رفتن شاه در هر حمامی را که باز کردند تعدادی به واسطه نرسیدن غذا و نبودن هوا از گرسنگی مرده یا خفه شده بودند که مجموعا تلفات به شصت هفتاد نفر رسیده بود.» 1

مثالی که ذکر شد، قطعا بخش بسیار کوچکی از فجایایی بود که بوسیله اقدام رضاشاه در تصاحب زمین رعایا رقم خورد.

پی نوشت ها:

1-حسین مکی، تاریخ بیست ساله ایران(جلد ششم: استمرار دیکتاتوری پهلوی)، تهران، انتشارات علمی، 1380، چاپ ششم، ص 121.