بررسی پیوستگی توسعه و پیشرفت اقتصادی با مساله عادی سازی روابط با غرب

جوان و تاریخ

یکی از راهکارهایی که در زمینه رفع چالش های اقتصادی کشور در دو سال گذشته مورد تاکید دولت یازدهم قرار گرفته ارتباط گیری با کشورهای غربی، تمرکز بر مزیت های جلب سرمایه و فناوری های اروپایی و آمریکایی و نیز گسترش تجارت با این کشورها بوده است؛ فرایندی که کارشناسان امر دیدگاه ها و نقطه نظرات گوناگونی را درباره آن بیان داشته اند.

به باور برخی، گسترش همکاری های اقتصادی با غرب می تواند به شکلی چشمگیر بر رونق اقتصادی تاثیرگذار باشد و شماری نیز بر مبنای الگوهای اقتصاد مقاومتی خواهان قاعده مندی و هدفمندی مناسبات خارجی ایران با کشورهای غربی هستند تا کشور از پیامدهای نامطلوب این روابط برکنار ماند.

در این زمینه به سراغ «محسن صرامی فروشان» نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس رفتیم و نظرات وی را درباره مساله ارتباط توسعه و پیشرفت اقتصادی با عادی سازی روابط با آمریکا و کشورهای غربی پرسیدیم.

صرامی فروشان معتقد است در دور جدید سیاست خارجی باید به تجربه های گذشته رجوع و با درس آموزی از آن از تکیه و اعتماد بیش از حد به کشورهای غربی پرهیز کرد؛ کشورهایی که در بزنگاه ها پشت ایران را خالی کرده اند.

وی توصیه می کند پیش از برقراری روابط جدید اقتصادی باید شرایط جدید کشور را به دولت های غربی بفهمانیم و درباره پیامدهای تکرار بدعهدی های پیشین هشدار دهیم.

این گفت و گو به شرح زیر است:

**پرسش: با توجه به ضرورت های پیگیری اقتصاد مقاومتی در همه ی وزارت خانه ها، نهادها و سازمان های جمهوری اسلامی ایران به موجب فرامین رهبری، بایسته های این الگوی اقتصادی در سیاست خارجی چگونه باید پیگیری شود؟

*پاسخ: ما باید در وهله ی نخست اقتصادمان را در جغرافیای ایران با تفکر توسعه ی جهانی تعریف کنیم به این معنا که باید نیازهای خود را اولویت بندی کرده و برنامه ریزی کنیم که چگونه با صرف کمترین هزینه و انرژی این نیازها را تامین کنیم. در اقتصاد مقاومتی اصل بر این است که با صرف کمترین هزینه و در سریعترین زمان ممکن به هدف دست یابیم. این را می توان راهی میانبر برای دست یابی به اهداف اقتصادی دانست. این استراتژی مورد نظر رهبر معظم انقلاب اسلامی و جزو سفارشات امام راحل است. در بحث سیاست خارجی نمود اقتصاد مقاومتی باید در کاهش رابطه اقتصادی با کشورهای اروپایی و آمریکایی دیده شود. ما باید اقتصادمان را کمتر به کشورهای اروپایی و آمریکایی گره بزنیم چرا که آن ها پشتوانه قوی برای شراکت به حساب نمی آیند و هر زمان که اراده کرده اند از منفذ اقتصادی به جمهوری اسلامی ایران آسیب رسانده اند.

متاسفانه پیشینه روابط با کشورهای آمریکایی و اروپایی نشان می دهد که آن ها به صورت خلق الساعه تعهداتی را در قبال جمهوری اسلامی ایران برعهده گرفته اند و هر زمان که منافعشان به خطر افتاده یا شرایط سیاسی ایجاب کرده نقض عهد کرده اند از این رو جمهوری اسلامی ایران در زمینه مشارکت های اقتصادی هیچ اطمینان و اعتمادی به کشورهای غربی ندارد.

**پرسش: در این صورت باید در مناسبات بین المللی ایران چه بدیلی را به کار بندیم؟

*پاسخ: در مقابل، باید رابطه اقتصادی خود را با کشورهایی تقویت کنیم که طی سی و چند سال گذشته امتحان خود را پس داده اند. باید به تولیدکنندگان و کارآفرینان داخلی تسهیلات کامل ارایه دهیم تا آنان بتوانند در زمینه های گوناگون ما را از صنایع و فناوری های خارجی و به ویژه غربی بی نیاز کنند.

از طرف دیگر باید به نیروی فکری و عملیاتی داخلی اهمیت بیشتری بدهیم و از صنعتگران، تولیدکنندگان و کارآفرینان حمایت کنیم تا اقتصادمان شاهد رونق و پویایی مطلوب باشد. اقدام مهم دیگر اینکه سازمان امور مالیاتی باید در چارچوب قانون و مطابق با بند، بند قانون، مالیات ها را از اصناف و بنگاه های اقتصادی اخذ کند تا منابع لازم برای توسعه زیرساخت ها و امور جاری کشور فراهم آید.

**پرسش: با وجود تاکید شما بر بدیلی چون گرایش به کشورهایی که طی دهه های اخیر امتحان خود را در رابطه با ایران پس داده اند و جایگزینی آن به جای گسترش مناسبات اقتصادی و تکنولوژیک با کشورهای اروپایی و آمریکا، برخی توسعه مناسبات و بهره جویی از ظرفیت ها و مزیت های اقتصادی غرب را گریزناپذیر می دانند. نظر شما در این باره چیست؟

*پاسخ: کسانی که این نظر را مطرح می کند می گویند رابطه با کشورهای غربی شاخص های توسعه اقتصادی را برای ما در داخل کشور بهبود خواهد داد اما تجربه سال های پس از انقلاب نشان می دهد که رابطه اقتصادی با کشورهای اروپایی و آمریکایی رابطه مردودی است زیرا اگر آنالیز و ساختارشناسی کنیم می بینیم که این کشورها بارها به صورت یکجانبه معاهدات اقتصادی را زیر پا گذاشته اند.

پیشینه شناسی رابطه با آن ها می توان مشکلات ما را در شراکت های اقتصادی در آینده به حداقل برساند. در اینجا لازم به بیان این نکته است که هرگونه رابطه و مناسبات اقتصادی زمانی می تواند به توسعه و پیشرفت منتهی گردد که از عنصر دوام و قوام برخوردار باشد. از این رو گسترش مقطعی روابط اقتصادی با شریکانی غیر قابل اعتماد در غرب برای ما کارساز و موثر نیست.

**پرسش: آسیب های نگاه به غرب به عنوان لازمه اجتناب ناپذیر توسعه را چگونه ارزیابی می کنید؟

*پاسخ: نگاه به غرب به عنوان لازمه گریزناپذیر توسعه منجر به تضعیف رویکرد تقویت مناسبات اقتصادی با کشورها و دوستانی است که در دنیا داریم و سبب ساز واگرایی هایی خواهد شد. این خود روندهای گذشته را تحت تاثیرقرار خواهد داد و ممکن است به فرایندهای ایجاد شده در مسیر توسعه و دستاوردهای پیشین و کنونی نیز آسیب برساند.

این موجب می شود که ما فرصت های رشد را در عرصه اقتصادی از دست بدهیم. از سوی دیگر این نگاه فرصت سرمایه گذاری و رابطه اقتصادی را برای کشورهایی که پتانسیل های خوبی در جهت برقراری و گسترش مناسبات و همکاری های اقتصادی دارند می سوزاند.

**پرسش: تا پیش از آغاز اختلافات هسته ای کشورهای اروپایی در قالب اتحادیه اروپا بزرگترین شرکای اقتصادی ایران به شمار می آمدند و به هر ترتیب تمایل این کشورها به بازسازی مناسبات اقتصادی آسیب دیده و نیز خواست دولت برای بهره جویی از سرمایه های خارجی این کشورها در عرصه هایی چون انرژی و مزیت های تکنولوژیک به احتمال زیاد به بهبود روابط اقتصادی و تجاری تهران با غرب به ویژه کشورهای اروپایی می انجامد. توصیه شما در این باره چیست؟

*پاسخ: در این شرایط ما باید پیش از برقراری رابطه اقتصادی با اروپایی ها شرایط جدید ارتباطات را برایشان تشریح کنیم. به عنوان مثال باید برای اروپایی ها پیش از برقراری تماس های اقتصادی کلاس ایرانشناسی بگذاریم و به آن ها بفهمانیم که ما ایرانی ها مردم متدین و متعهدی هستیم و همچنین بازار متعهدی در برگشت پول برای سرمایه گذاران داریم. بنابر این باید با یادآوری تجربه های گذشته به آنان بفهمانیم که دیگر جایی برای بدعهدی های اقتصادی این کشورها وجود ندارد. پس از این مرحله است که باید با آن ها وارد مبادله و ارتباطات اقتصادی شویم.