خوش نشین ها چه کسانی بودند؟

گروه های روستائی نشین ایرانی بسیار متنوع بودند؛ اما نام یک گروه از آنان خوش نشین بود. خوش نشین ها قطعا کسانی بودند که از منظر اقتصادی و کار در شرایط خوبی نبودند. آنان نسبت به گروه های دیگر با سختی و دشواری بیشتری می کشیدند. اما نام آنها به شکل طنز آمیزی خوش نشین بود:

«در همه روستاهای ایران کسانی هم می زیستند که نه مالک زمین بودند، نه اجاره دار. این دسته یک قشر اجتماعی خاص را تشکیل می دادند که خوش نشین نامیده می شدند و خوش نشین به معنی لغوی یعنی کسی که راحت نشسته است، نامگذاری بر مبنای این واقعیت صورت گرفته بود که گفته می شد آنهایی که نه زمینی را زیر کشت می برند و نه مالک آن هستند زندگی آسوده تری دارند، زیرا لازم نیست نگران دشواری های معمول کار کشاورزی باشند. گرچه استفاده از لفظ خوش نشین نسبتا همه جاگیر بود. اما اصطلاحات دیگری نیز با همین معنی به کار می رفت. مثلا در خراسان اصطلاح آفتاب نشین متداول بود. به هر حال ترکیب خوش نشین در ادبیات رسمی ایران وارد شده و به آن دسته از ساکنان روستاها اطلاق می شود که نه زمین دار هستند و نه زمینی در اجاره دارند و نه با سهم بری از محصولی که می کارند معاش خود را تامین می کنند.»1

1-اریک جیمز هوگلاند، زمین و انقلاب در ایران، ترجمه: فیروزه مهاجر، تهران، پردیس دانش، 1392، ص 41-42