کافه تاریخ- اخبار تاریخی

فتواها و احکام صادر شده از سوی مراجع تقلید عاملی مهمی در تحریک مردم علیه اقدامات خودسرانه و نابخردانه پادشاهان قاجار بود. نمونه این مورد را می‌توان در فتوای میرزای شیرازی در قضیه امتیاز تالوت دید. حکام قاجار که از قدرت تأثیرگذاری فتوا آگاه بودند، تلاش زیادی جهت جعل خبر و نشر اکاذیب نمودند؛ اما موفق نشدند:
«دولت و کمپانی در مقام از بین بردن آثار فتوا برآمدند. امین السلطان و کامران میرزا نایب‌السلطنه به محض اطلاع به وحشت افتادند، سعی کردند از انتشار بیشتر تحریم جلوگیری نمایند. به مأمورین حکومتی دستور دادند تا نسخ فتوا را جمع‌آوری نمایند؛ اما خیلی دیر بود با سرعت تکثیر و پخش شده بود. وعاظ و خطبا، برای اجتماعات آن را می‌خواندند و تفسیر می‌کردند؛ چون حکومت مواجه با انتشار سریع و گسترده موضوع شد و اختفا امکان نداشت در مقام تکذیب برآمد و فتوا را جعلی دانست و شایعه‌ای را عنوان نمود که تاجری برای حفظ موجودی توتون و تنباکوی خود اقدام به جعل فتوا کرده است این موضوع باعث شد که مردم به تلگرافخانه هجوم آورند و از میرزای شیرازی واقعیت را بخواهند؛ اما تلگرفاخانه به محاصره مأمورین حکومتی درآمده بود و همین امر وضع شایعه را روشن ساخت.»1

1-سیدجلال‌الدین مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، جلد 1، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1391، چاپ هفدهم، ص 76