محمدرضا سعی دارد مرا از شنیدن خشونت ها دور نگه دارد و به همه آن ها که به من اخبار می رسانند، سفارش می شود که در نقل اخبار، رعایت اعتدال بشود. اما من، بدون اینکه به او بگویم، از واقعیات مطلع می شوم.

جوان و تاریخ- اخبار تاریخی



 

به ماجرای سی ام تیر ماه از مناظر مختلفی می توان نگریست. از منظر مخالفین و معترضین و از منظر سرکوب کنندگان. قطعا یکی از مهمترین طرف های درگیر در این ماجرا دربار و شخص محمدرضا شاه پهلوی بود. استرس و فشاری که از طریق این حادثه به دربار وارد می شد را می توان در سخنان ثریا اسفندیاری، همسر دوم شاه دریافت:

 

«شاه فرمان نخست وزیری را با نام قوام السطنه امضا می کند. این یکی هم مرتکب اشتباه بزرگی می شود که عبارت است از موضع گیری ضمنی علیه ملی کردن صنعت نفت و تهدید مردم به زجر و شکنجه و نیز تدارک مقدمات ایجاد ارعاب و وحشت. جبهه ملی دستور یک اعتصاب عمومی را در پی صدور فرمان نخست وزیری قوام و انتشار اعلامیه او صادر می کند و آیت الله کاشانی مردم را به جهاد دعوت می نماید و حزب توده نیز به نوبه خود با نیروی تمام دستور پیروی از اعتصاب را می دهد.

 

مردم غیرمسلح با تانک ها و سربازان به زد و خورد می پردازند و در برابر گلوله مردم تنها سنگ در دسترس دارند و آن را پرتاب می کنند- عده زیادی کشته می شوند- وحشت و نفرت عجیبی بر شهر تهران حکمفرما است.

 

نفت، آبادان، حزب توده، جهاد، آدم کشی در خیابان ها، اعدام.... خون.... باز هم خون.... همه جا خون.... خواب و آرامش از من سلب شده است....

 

در سالنی که زنان درباری دور و بر من ایستاده اند، از آنان جز اخباری ملایم شده به گوشم نمی رسد، از واقعیت ها گرفته تا غیر واقعیت ها.... محمدرضا سعی دارد مرا از شنیدن خشونت ها دور نگه دارد و به همه آن ها که به من اخبار می رسانند، سفارش می شود که در نقل اخبار، رعایت اعتدال بشود. اما من، بدون اینکه به او بگویم، از واقعیات مطلع می شوم.»1

 

پی نوشت ها:

 

1-ثریا اسفندیاری، کاخ تنهایی، ترجمه امیر هوشنگ کاوسی، تهران، نشر البرز، 1372، چاپ ششم، ص 192-195