اِسْپیتا: اِسْپی‌چو/ سفیدچاه. روستایی در جنوب شهر گلوگاه در استان مازندران که گورستانی مشتمل بر هزاران گور‌سنگ کهن و نگارین در آن واقع است. گورنگاره‌های اسپیتا در بردارنده نقش‌هایی از کهن‌ترین باورهای آیینی و اسطوره‌ای است. از باورهایی در پیوند با ستایش مظاهر طبیعت تا باورهایی در پیوند با زروان و میترا.

اِسْپیتا: اِسْپی‌چو/ سفیدچاه. روستایی در جنوب شهر گلوگاه در استان مازندران که گورستانی مشتمل بر هزاران گور‌سنگ کهن و نگارین در آن واقع است. گورنگاره‌های اسپیتا در بردارنده نقش‌هایی از کهن‌ترین باورهای آیینی و اسطوره‌ای است. از باورهایی در پیوند با ستایش مظاهر طبیعت تا باورهایی در پیوند با زروان و میترا. نگارکندهایی پر رمز و راز از خورشید، ماه، ستارگان، برج‌های فلکی، شاهین، درخت سرو، چلیپا و چلیپای شکسته، کوه، رود، مار، پرندگان، جنگ‌افزارهایی مانند تیروکمان و شمشیر، گل‌ها و گیاهان، خانه و در و پنجره و پرده، و هزاران نقش باستانی رازآلود انتزاعی دیگر . این گورستان و امامزاه مجاور آن که بی‌تردید بازمانده‌ای از یک نیایشگاه کهن است، در میان مردم محلی و حتی روستاها و شهرهای دورتر نیز دارای اهمیت و قداست خاصی است. توجه ویژه به این نقطه موجب شده تا درگذشتگان بسیاری از روستاهای دور و نزدیک به این محل منتقل شوند و از آن با احترام و گرامی‌داشت خاصی سخن بگویند. گورنگاره‌های اسپیتا و نیالا از معدود منابع بررسی در باورداشت‌های کهن و ازدست‌رفته است. کتابخانه‌ای سنگی از هر آنچه برای مردمان هزاره‌های فراموش‌شده سپند و گرامی بوده است. نگاره‌هایی که سرآغاز آن در هزاره‌هایی فروخفته که دست هر منبع مکتوب و هر شاهد تاریخی از آن کوتاه است. سرچشمه‌ای که می‌تواند منبع پژوهشی دست اولی برای جویندگان و پژوهشگران فرهنگ ایران باشد.