از سنه دوم چنین برمى‌آید که لیستى است که توسط شاپشال خان یهودى روسى معروف و استاد پیشین محمد على شاه براى یکى از دوستان روسى خود ارسال و در آن از جواهرات و سایر اشیاء باارزشى صحبت مى‌شود که با وثیقه گذاشتن آنها شاه توانست از بانک روسى وام دریافت کند تا به مزدورانش جهت برپایى قیام مذکور بپردازد

جوان و تاریخ- کشکول




از سنه دوم چنین برمى‌آید که لیستى است که توسط شاپشال خان یهودى روسى معروف و استاد پیشین محمد على شاه براى یکى از دوستان روسى خود ارسال و در آن از جواهرات و سایر اشیاء باارزشى صحبت مى‌شود که با وثیقه گذاشتن آنها شاه توانست از بانک روسى وام دریافت کند تا به مزدورانش جهت برپایى قیام مذکور بپردازد:«صورت اشیاء به رهن گذارده شده در بانک استقراضى روسیه در تهران،با وساطت شاپشال خان از طرف اعلیحضرت لوطى‌باشى دربار جهت دریافت مبلغ 60 هزار تومان وام براى هزینۀ تفریح و عیش‌ونوش و دیگر هزینه‌هاى مربوطه و جهت اجیر ساختن اوباش و تقسیم بین بسیارى از رجال خدانشناس،به منظور انهدام پایه‌هاى مجلس شوراى مقدس،به شرح ذیل مى‌باشد:

-5 هزار تومان به امضاء و فرمان اعلیحضرت؛

-بابت زیورآلات علیاحضرت ملکه جهان شهبانوى ایران 20 هزار تومان؛

-بابت سررشته تسبیح مروارید از طریق خزانه‌دار سلطنتى،«عدل السلطنه»،23 هزار تومان؛

-بابت سه یا چهار قطعه جواهر دیگر 15 هزار تومان؛

-مجموع 60 هزار تومان،معادل 12 هزار پاوند.«همچنین باید بدانیم که پس از مشورتهاى تلگرافى،که بین 10 تا 20 روز طول کشید،و پس از وارد شدن خدشۀ بسیار بر شرافت نفس و نقض شرف و حیثیت ایران درنظر بانک،مدیریت بانک، وزیرمختار روسیه و یکهزار تن از دولتمردانى که در برابر حکومت 5 هزار سالۀ ایران شایستۀ بحث نیز نمى‌باشند،روسها مجبور شدند با پذیرش نیم تنۀ ملکه موافقت نموده و به اعلیحضرت محمد على شاه مبلغ مورد بحث را وام دهند.»«شاپشال خان در روند مکالمۀ خود این مسئله را نیز ذکر مى‌کند که در روز دوم،هنگامى که پیشرفت وقایع در میدان توپخانه رو به رکود داشت و تمام پول در بانک آماده بود و قرار شده بود که سه عدد مروارید را که نزد عدل السلطنه بود به بانک برده و مبلغ 20 هزار تومان را دریافت نمائیم،در آن‌روز عدل السلطنه مرا در انتظار نگاهداشت و همین مانده بود که مرا در مقابل کارکنان بانک بدنام کند.»