نخستین کابینه قانونی مطابق آنچه مجلس خواسته بودکه وزیران مسئول و جواب گوی مجلس باشند، پس از یک سلسله کشمکشها در تاریخ 6 صفر 1325 به مجلس معرفی گردید و وزیر افخم وزیر داخله که رسما عنوان ریاست وزرائی نداشت ولی عملا این وظیفه را انجام می داد اعضای کابینه خود را به مجلس معرفی کرد.

جوان و تاریخ- کشکول




 

پس از استعفای مشیرالدوله، نخستین کابینه قانونی مطابق آنچه مجلس خواسته بودکه وزیران مسئول و جواب گوی مجلس باشند، پس از یک سلسله کشمکشها در تاریخ 6 صفر 1325 به مجلس معرفی گردید و وزیر افخم وزیر داخله که رسما عنوان ریاست وزرائی نداشت ولی عملا این وظیفه را انجام می داد اعضای کابینه خود را به مجلس معرفی کرد.

 

وزیر افخم وزیر داخله، پس از معرفی وزیران خود، اظهار کرد «غرض این بود که هیئت وزرا و کابینه تغییری کرده بود معرفی از ایشان در مجلس بشود و همه ملت امروزه بدانند که دولت و ملت یکیست و باید دست به ذست یکدیگر داده و کار بکنند تا مملکت معمور و آباد گردد.»

 

کاری که وزیر افخم و کابینه او کرد این بود که فهرست و سازمان هر یک از هشت وزارتخانه را به اطلاع مجلس رسانید. با نطق ها مردم تا حدی امیدوار شدند و تصور کردند از آن پس دولت و محمدعلی شاه تصمیمات مجلس شورای ملی را محترم خواهند شمرد و با ملت در استوار ساختن بنیاد حکومت ملی همداستانی می نمایند. ولی وقتی دیدند تغییری در روش دولت و حکومت حاصل نگردید و کلا باردیگر در مجلس آغاز گله و شکوه نمودند.

 

عاقبت در جلسه 16 ربیع الاخر مجلس هنگامی که نمایندگان زبان به انتقاد از دولت گشوده بودند، رئیس مجلس مرتضی قلی خان صنیع الدوله اظهار کرد:

 

«موافق قانون اساسی که امروزه در دست است ما فقط می توانیم به افراد وزراء ایراد وارد آوریم. حال تقصیر هر کدام مدلل رای گرفته شود که عزل او خواسته شود.» و مجلس رای داد که عزل وزیر افخم که عملا سمت رئیس الوزرائی داشت خواسته شود و به این ترتیب امولین کابینه دوره مشروطیت، پس از 40 روز زمامداری، سقوط کرد.1

 

1-     کتاب دولتهای ایران از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم. تالیف عبدالحسین نورائی. ص 11