ابن عبدالوهاب همان‌گونه که گفتیم، با پیروی از هوای نفس خویش، در پی ابداع دین جدیدی بود تا در سایه آن به ریاست برسد. ولی دریافت که چنین چیزی جز در سرزمین‌هایی که مردمان آن، از سویی بسیار جاهل باشند و از سویی تمسک به اسلام داشته باشند، عملی نیست.

معرفی کتاب

وهابیت فرقه‌ای است که در قرن 12 هجری در درعیه از مناطق نجد عربستان ظهور یافت و بر اساس اندیشه ظاهرگرایی محمدبن عبدالوهاب و در سایه شمشیر محمد بن سعود رشد نمود. باورها و آموزه‌های این فرقه از همان آغاز با نقد اندیشمندان جهان رو به رو شد.

 

در این کتاب می‌خوانیم: «وهابیت و منشأ آن»، «گفتاری درباره ستم وهابیت»، «عقیده وهابیت»، «بطلان مذهب وهابیتِ خارج از دین»، «تجسیم در مذهب وهابیت»، «وهابیت و کنار نهادن عقل»، «وهابیت و نفی اجماع»، «اجماع چیست»، «وهابیت و نفی قیاس»، «قیاس چیست» و «وهابیت و تکفیر تقلیدکنندگان».

 

در ذیل موضوعی با عنوان وهابیت و منشأ آن امده است: «وهابیت فرقه ای است منسوب به محمدبن عبدالوهاب. ابتدای ظهور وی در سال 1143 بود. وی پس از پنجاه سال به شهرت رسید و عقاید انحرافی خود را در نجد آشکار ساخت. محمد بن سعود حاکم «درعیه» سرزمین مسیلمه کذاب نیز او را در این امر یاری رساند و اهالی آن سرزمین را به پیروی از محمد بن عبدالوهاب مجبور کرد.

 

آنان نیز از او پیروی کردند! و پیوسته قبیله به قبیله فریفته او شدند تا این‌که فتنه او فراگیر و آوازه‌اش بلند و نیرومند شد و اهل بادیه از او به هراس افتادند. ابن عبدالوهاب به مردم می‌گفت: من شما را جز به توحید و شرک‌نورزیدن در عبادت خداوند متعال فرا نمی‌خوانم. آنان نیز در پی او رفتند تا آنکه ملک عقایدش گسترش یافت. وی در سال 1111 به دنیا آمد و در سال 1207 درگذشت.

 

در بخش دیگری از این کتاب به موضوعاتی همچون «وهابیت و تکفیر مسلمانان»، «وهابیت و نفی توسل»، «توسل و ادله جواز آن»، «وهابیت و تکفیر کسی که می‌گوید یا رسول‌الله»، «وهابیت و تکفیر زائران قبور» و «وهابیت و تکفیر کسی که به غیر خدا سوگند می خورد و نذر و قربانی می‌نماید» پرداخته شده است.

 

وهابیت و تکفیر مسلمانان عنوان موضوع دیگری از کتاب فجر صادق است که ذیل آن می خوانیم: ابن عبدالوهاب همان‌گونه که گفتیم، با پیروی از هوای نفس خویش، در پی ابداع دین جدیدی بود تا در سایه آن به ریاست برسد. ولی دریافت که چنین چیزی جز در سرزمین‌هایی که مردمان آن، از سویی بسیار جاهل باشند و از سویی تمسک به اسلام داشته باشند، عملی نیست.

 

از این رو، بدعت‌های خود را در قالب دین اسلام مطرح نمود و برای تکمیل کادر خود، با شبهه‌ای قرآنی به تکفیر تمام مسلمانان پرداخت. بهانه وی برای تکفیر مردم، توسل آنان به پیامبر اکرم(صلی‌الله علیه و آله) و دیگر انبیا و اولیا و صالحین بود.

 

وی همچنین نذرها و قربانی‌ها و ... که در پی این توسل‌ها انجام می‌شد را عبادت دانسته با تمسک به این‌که در قرآن عظیم آمده است که هر کس غیر خداوند را عبادت کند مشرک است، تمام موحدان را به سبب انجام این امور مشرک قلمداد کرد و پس از تکفیر تمام مخالفان خود، بلاد آنان را نیز بلاد حرب اعلام کرد و خون آنان را مباح و اموالشان را حلال دانست. این در حالی است که خداوند می فرماید: «ان الدین عندالله الاسلام؛ دین در نزد خدا، اسلام(تسلیم‌بودن در برابر حق) است».

 

 

منبع:

جمیل صدقی زهاوی، « فجر صادق(فی الرد علی الفرقة الوهابیه المارقه)»،  ترجمه سید ابوالقاسم غضنفری، تهران:   مؤسسه فرهنگی هنری مشعر ،  زمستان 1392 ، 120  صفحه ، قیمت 3000 تومان