در مجالس و محافل مختلف، بارها درباره یاران امام زمان(عج) در عصر غیبت شنیده‌ایم و شاید یکی از پرسش‌ها در ذهن ما این باشد که اساساً یاران حضرت در دوران غیبت و عصر انتظار چه کسانی هستند؟

براساس روایات متقن و مستند شیعه، در دوران غیبت، گروه‌های برگزیده‌ای از مؤمنان راستین، مسؤولیت یاری امام عصر(عج) و انجام دستورهای ایشان را برعهده دارند. در روایتی از امام محمد باقر(ع) نقل شده است: « امام زمان(عج) ناگزیر از کناره‌گیری است، و او در [زمان] کناره‌گیری خود ناگزیر از [داشتن] نیرو و توانی است، او با وجود آن سی نفر هیچ هراسی ندارد.»

از این روایت چنین برداشت می‌شود که در دوران غیبت، دست‌کم سی نفر در خدمت امام مهدی(عج) هستند و آن حضرت را یاری می‌کنند. در روایت دیگری که از آن بزرگوار نقل شده است، ایشان به ترکیب یاران آن حضرت اشاره کرده و می‌فرماید: «سیصد و اندی به عدد اهل بدر، بین رکن و مقام با قائم بیعت می‌کنند، در میان آن‌ها، برگزیدگان(نجبا) از اهل مصر، مردان صالح و پرهیزکار(ابدال) از اهل شام و نیک مردان (اخیار) از اهل عراق وجود دارند.»

اگرچه این روایت درباره زمان ظهور است، ولی از برخی کلمات بزرگان می‌توان استفاده کرد که همین گروه‌ها در دوران غیبت هم در خدمت آن حضرت هستند و ایشان را در امر فرج یاری می‌دهند.

در همین زمینه شیخ کفعمی(ره) در حاشیه کتاب «المصباح» خود در شرح بخشی از دعای «ام داوود» که در آن از «اوتاد» و «ابدال» سخن به میان آمده، مطلبی را نقل می‌کند که به این سؤال ذهن ما پاسخی روشن دارد.

این عالم برجسته می‌گوید: « گفته شده است زمین هرگز از یک قطب، چهار نفر از اوتاد، چهل نفر از ابدال، هفتاد نفر از نجبا و سیصد و شصت نفر از صالحان خالی نمی‌ماند. پس قطب، همان مهدی(عج) است که درود خدا بر او باد. اوتاد هم کمتر از چهار نفر نخواهند بود؛ زیرا جهان مانند خیمه‌ای است و امام مهدی(عج)  مانند عمود این خیمه و اوتاد طناب‌های آن هستند. البته گاهی اوتاد از چهار نفر هم بیشتر می‌شوند. ابدال بیش از چهل نفر، نجبا بیش از هفتاد نفر و صالحان بیش از سیصد و شصت نفرند. چنین به نظر می‌رسد که خضر و الیاس از اوتاد و پیوسته پیرامون  قطب هستند.»

خوب است بدانید «اوتاد» در لغت به معنای میخ‌هاست، در قرآن کریم از کوه‌ها به عنوان اوتاد ارض یاد شده است که در کتب روایات آن را به گروه‌های مختلف اولیا تعبیر و تفسیر کرده‌اند. در روایات شیعـه واژه «اوتـاد» گاه به پیامبر(ص) و ائمه دوازده‌گانه(ع) و گاه به گروهی از اولیــا اطلاق شده است که در سلسلـه مـراتـب ابـدال، عبـّاد و سیّـاح قـرار دارنـد و از محبوب‌ترین بندگان خدا هستند.

آیت الله ناصری نیز درباره گروه‌های مختلف یاران امام زمان(عج) در عصر غیبت گفته است: «همواره پنج گروه از اولیا در محضر آن ولی مطلق به سر می‌برند و در خدمت ایشان از جان و دل می‌کوشند، اینان اوتاد، نجبا، نقبا، رجال الغیب و صلحا هستند.»