خانهٔ مشروطه، یکی از خانه‌های تاریخی و موزه‌های شهر تبریز است که در محله راسته‌کوچه واقع در غرب بازار تبریز قرار گرفته‌است. این بنا به سبک معماری دورهٔ قاجار ساخته شده و ملک شخصی حاج مهدی کوزه‌کنانی بوده‌است. این بنا به شمارهٔ ۱۱۷۱، در سال ۱۳۵۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و در سال ۱۳۶۷ خورشیدی به تملک رسیده‌است.

جوان و تاریخ- کافه هنر



 

خانه حاج مهدی در محله وارسته کوچه تبریز که از محله های قدیمی قاجار است یکی از معدود خانه های باقی مانده از دورانی است که ما دوران ستارخان و باقرخان می نامیم . خانه مشروطه در 1247 شمسی به دست حاج ولی تبریزی که سالها ساکن روسیه بود و معماری اروپایی را می شناخت ساخته شده. دوران مشروطه بازی مشروطه خواهی، جنگ با محمد علی شاهی که به خاطر تمامیت سلطنتش دست به هر کاری می زند ، مجلس را به توپ می بندد و تبریز را با کمک هواخواهان دولت به مدت 11 ماه محاصره می کند . این وسط واقعیت و خیال مثل رشته های در هم بافته فرش مشروطه در هم تنیده میشود . یکی می گوید ستارخان سردار ملی بوده و جنگجو و برای تبریز و برای ایران جنگیده یکی می گوید ناسازگاری داشته و از راه قلندری توانسته جایی در میان سواران حاکم خراسان پیدا کند ، به عتبات عالیات برود و بعد هم بشود از سران گروه قراسوران که همان ژاندارمی و محافظان امنیت راه ها بوده اند . این وسط همه در یک چیز مشترکند . این که ستارخان از جان مایه می گذارد و برای انجمن عدالت و برای مردمی که ماه ها زیر فشار محاصره و قحطی مقاومت می کنند. می گویند وقتی با وساطت قنسول های روسیه و انگلیس محاصره تبریز تمام می شود و قوای روسی و آذوقه وارد شهر می شوند ، قنسول روس (پاختیانوف) به ستارخان پیشنهاد می دهد که پرچم کنسولخانه (قنسولخانه) را بزند سر در خانه اش تا در امان دولت روسیه بماند . بعد هم یواشکی به او وعده سمت قراسورانی آذربایجان را می دهد (که میشود فرمانده نیروهای محافظ راه های آن زمان) اما ستارخان جمله ای تاریخی در جوابش می گوید ، جمله ای که هم در یادها مانده است و هم به احتمال زیاد بچه های کنسول خان در دفتر خاطرات پدرشان خوانده اند : (ژنرال قنسول ، من می خواهم هفت دولت زیر بیرق ایران بیایند و من زیر بیرق بیگانه نروم)