مردم یمن که به حج آیند، عامّه آن، چون هندوان، هر یک لنگی بربسته، و مویها فروگذاشته، و ریشها بافته، و هر یک کتاره قطیفی، چنانکه هندوان، در میان زده. و گویند اصل هندوان از یمن بوده است. و کتاره قتاله بوده است معرّب کرده اند. . . .

جوان و تاریخ

 

کلید خانه کعبه، گروهی از عرب دارند که ایشان را بنی شیبه گویند، و خدمتِ خانه ایشان کنند. و از سلطان مصر ایشان را مشاهره و خلعت بودی. و ایشان را رئیسی است که کلید به دست او باشد، و چون او بیاید پنج شش کس دیگر با او باشند. چون بدانجا رسند از حاجیان مردی دَه بروند و آن نردبان ـ که صفت کرده ایم ـ برگیرند و بیارند و پیشِ در نهند. و آن پیر برآنجا رود و بر آستانه بایستد. و دو تن دیگر بر آنجا روند و جامه و دیبای در را باز کنند. یک سر از آن، یکی از این دو مرد بگیرد، و سری مردی دیگر، همچون لباده ای که آن پیر را بپوشند که در گشاید. و او قفل بگشاید و از آن حلقه ها بیرون کند. و خلقی از حاجیان پیشِ درِ خانه ایستاده باشند. و چون در باز کنند، ایشان دست به دعا بردارند و دعا کنند. و هر که در مکّه باشد، چون آواز حاجیان بشنود، داند که درِ حَرَم گشودند: همه خلق به یکبار به آوازی بلند دعا کنند، چنانکه غلغله ای عظیم در مکّه افتد. پس آن پیر در اندرون شود ـ و آن دو شخص همچنان آن جامه می دارند ـ و دو رکعت نماز کند، و بیاید، و هر دو مصراعِ در باز کند، و بر آستانه بایستد، و خطبه برخواند ـ به آوازی بلند ـ و بر رسول اللّه ـ علیه الصلوة و السّلام ـ صلوات فرستد و بر اهل بیت او. آن وقت آن پیر و یارانِ او بر دو طرفِ درِ خانه بایستد. و حاجّ در رفتن گیرند، و به خانه در می روند، و هر یک دو رکعت نماز می کنند و بیرون می آیند، تا آن وقت که نیمروز نزدیک آید. و در خانه که نماز کنند، رو به در کنند و به دیگر جوانب نیز رواست. وقتی که خانه پر مردم شده بود که دیگر جای نبود که در روند، مردم را شمردم، هفتصد و بیست مرد بودند.

مردم یمن که به حج آیند، عامّه آن، چون هندوان، هر یک لنگی بربسته، و مویها فروگذاشته، و ریشها بافته، و هر یک کتاره قطیفی، چنانکه هندوان، در میان زده. و گویند اصل هندوان از یمن بوده است. و کتاره قتاله بوده است معرّب کرده اند.

و در میان شعبان و رمضان و شوال، روزهای دوشنبه و پنجشنبه و آدینه، درِ کعبه بگشایند. و چون ماه ذی القعده در آید دیگر درِ کعبه بازنکنند.