و دیوارِ خانه همه به تخته های رخام پوشیده است از الوان. و بر جانب غربی، شش محراب است از نقره ساخته، و به میخ بر دیوار دوخته. هر یکی به بالای مردی، به تکلّف بسیار، از زرکاری و سواد سیم سوخته و چنان است که این محرابها از زمین بلندتر است. و مقدار چهار ارش دیوار خانه از زمین برتر نهاده است، و بالاتر از آن، همه دیوار از رُخام است تا سقف، به نقارت و نقاشی کرده و اغلب به زر پوشیده هر چهار دیوار. . . .

جوان و تاریخ

 

عرض دیوار، یعنی ثخانتش شش شِبرْ است. و زمین خانه را فرش از رخام است، همه سپید. و در خانه سه خلوتِ کوچک است بر مثال دکانها: یکی مقابل در، و دو بر جانب و شمال. و ستونها که در خانه است و در زیر سقف زده اند همه چوبین است، چهار سو تراشیده، از چوب ساج، الاّ یک ستون مدوّر است. و از جانب شمال تخته سنگی رُخامِ سرخ است طولانی که فرش زمین است. و می گویند که رسول ـ عَلَیْهِ اَلصلوةِ والسّلام ـ بر آنجا نماز کرده است. و هرکه آن را شناسد جهد کند که نماز بر آنجا کند.

و دیوارِ خانه همه به تخته های رخام پوشیده است از الوان. و بر جانب غربی، شش محراب است از نقره ساخته، و به میخ بر دیوار دوخته. هر یکی به بالای مردی، به تکلّف بسیار، از زرکاری و سواد سیم سوخته و چنان است که این محرابها از زمین بلندتر است. و مقدار چهار ارش دیوار خانه از زمین برتر نهاده است، و بالاتر از آن، همه دیوار از رُخام است تا سقف، به نقارت و نقاشی کرده و اغلب به زر پوشیده هر چهار دیوار.

و در آن سه خلوت که صفت کرده شد، که یکی در رکن عراقی است و یکی در رکن شامی و یکی در رکن یمانی، در هر بیغوله، دو تخته چوبین به مسمار نقره بر دیوارها دوخته اند، و آن تخته ها از کشتیِ نوح ـ علیه السّلام ـ است. هر تخته پنج گز طول و یک گز عرض دارد. و در آن خلوت که قفای حجرالاسود است دیبای سرخ در کشیده اند. و چون از درِ خانه در روند، بر دست راست، زاویه خانه چهارسو کرده، مقدار سه گز در سه گز. و در آنجا درجه ای است که آن راهِ بامِ خانه است. و دری نقرگین، به یک طبقه، بر آنجا نهاده و آن را «باب الرّحمه» خوانند. و قفلِ نقرگین بر او نهاده باشد. و چون بر بام شدی دری دیگر است افکنده هچون درِ بامی؛ هر دو رویِ آن در، نقره گرفته. و بام خانه به چوب پوشیده است، و همه پوشش را به دیبا درگرفته، چنانکه چوب هیچ پیدا نیست. و بر دیوار پیش خانه از بالای چوبها کتابه ای است زرین بر دیوار آن دوخته، و نام سلطان مصر بر آنجا نوشته که مکّه گرفته، و از دست خلفای بنی عبّاس بیرون برده، و آن العزیزُلِدینِ اللّه بوده است. و چهار تخته نقرگین بزرگ دیگر هست برابر یکدیگر، هم بر دیوارخانه دوخته، به مسمارهای نقرگین، و بر هر یک نام سلطانی از سلاطین مصر نوشته، که هر یک از ایشان به روزگار خود، آن تخته ها فرستاده اند. و اندر میان ستونها سه قندیل نقره آویخته است. و پشت خانه به رُخامِ یمانی پوشیده است، که همچون بلور است. و خانه را چهار روزن است به چهار گوشه. و بر هر روزنی از آن، تخته ای آبگینه نهاده که خانه بدان روشن است، و باران فرو نیاید. و ناودانِ خانه از جانب شمال است. بر میانه جای. و طول ناودان سه گز است، و سرتاسر به زر نوشته است. و جامه ای که خانه بدان پوشیده بود، سپید بود و به دو موضع طراز داشت، [هر] طرازی را یک گز عرض، و میان هر دو طراز ده گز به تقریب، و زیر و بالا به همین قیاس، چنانکه به واسطه دو طراز علوّ خانه به سه قسمت بود و هر یک به قیاس ده گز، و بر چهار جانب جامه، محرابهای رنگین بافته اند و نقش کرده، به زر رشته و پرداخته، و بر هر دیواری سه محراب: یکی بزرگ در میان، و دو کوچک بر دوطرف؛ چنانکه بر چهار دیوار دوازده محراب است.

حِجْر اسماعیل: بر آن خانه، برجانب شمال، بیرونِ خانه دیواری ساخته اند مقدار یک گز و نیم؛ و هر دو سر دیوار تا نزدیک ارکان خانه برده، چنانکه این دیوار مقوّس است چون نصف دایره ای. و میانجایِ این دیوار از دیوارِ خانه مقدار پانزده گز دور است. و دیوار و زمین این موضع مرخّم کرده اند به رُخام خانه مقدار پانزده گز است. و دیوار و زمین این موضع مرخّم کرده اند به رُخام ملوّن و منقّش. و این موضع را حِجرْ گویند. و آب ناودانِ بامِ خانه در این حِجرْ ریزد. و در زیر ناودان، تخته سنگی سبز نهاده است، بر شکل محرابی، که آب ناودان بر آن افتد. و آن سنگ چندان است که مردی بر آن نماز تواند کردن.

مقام ابراهیم: و مقام ابراهیم ـ علیه السلام ـ از خانه سوی مشرق است. و آن سنگی است که نشانِ دو قدمِ ابراهیم ـ علیه السلام ـ بر آنجاست. و آن را در سنگی دیگر نهاده است و غلاف چهارسو کرده، که به بالای مردی باشد، از چوب، به عملْ هر چه نیکوتر و طبلهای نقره برآورده و آن غلاف را دو جانب به زنجیرها در سنگهای عظیم بسته، و دو قفل بر آن زده، تا کسی دست بدان نکند و میان مقام و خانه سی ارش است.