حتی شاگرد بناها با همان توبره خود که ماله و تیشه و شاقول و شمشه های دراز خود را در آن گذشته و به پشت خود بسته بودند، به قهوه خانه مخصوص خود می رفتند.

جوان و تاریخ- سبک زندگی

ایران در دوره قاجار در آستانه وابستگی قرار داشت، اما جامعه ایران در این دوره هنوز در اقتصاد سرمایه داری کاملا بلعیده نشده بود، اگرچه سرانجام  در حکومت پهلوی این اتفاق روی داد. عدم حضور کامل ایران در درون اقتصاد سرمایه داری در دوره قاجار حتی بر نوع سرگرمی های ما نیز تاثیر گذاشته بود؛ من جمله اینکه، همان طور که در روایت سعید نفیسی خواهد آمد، در آن زمان سرگرمی مردم ایران مبتنی بر طبقه نبود و همه طبقات به نوبه خود از آن بهره می بردند. این مسئله همچنین باعث می شد که نشاط و شادی در کل جامعه جاری باشد:



 

«در دوران کودکی و جوانی ما، مانند امروز تفریح و سرگرمی مخصوص به طبقه ممتاز و مردم طبقه اول و دوم نبود. مردم طبقه سوم هم تفریحات مخصوصی به خود داشتند. مهم ترین چیزی که در تهران بود، قهوه خانه های متعدد و بسیار بزرگ بود که برخی از آنها باغ و فضای وسیع داشت. مردم طبقه سوم اول شب ها پس از فراغت از کار روزانه در آنجا گرد می آمدند و یکی دو ساعت با هم می نشستند. حتی در آنجا با هم قرار می گذاشتند و میعاد یا به اصطلاح جوانان امروز «راندوو» می دادند.»

 

«اغلب این قهوه خانه اختصاص به صنف معینی داشت. مثلا بناها در یک قهوه خانه و نجارها در قهو خانه دیگر گرد می آمدند. حتی شاگرد بناها با همان توبره خود که ماله و تیشه و شاقول و شمشه های دراز خود را در آن گذشته و به پشت خود بسته بودند، به قهوه خانه مخصوص خود می رفتند. بسیاری از این قهوه خانه ها جای باصفایی بود و آب روان و درخت داشت. مردم روی تخت های بزرگ فرش کرده ای که گذاشته بودند دو زانو و چهار زانو در کنار هم می نشستند، چپق می کشیدند و چای می خوردند و پیرترها غلیان می کشیدند.»1

 

1-سعید نفیسی، به روایت سعید نفیسی: خاطرات سیاسی، ادبی، جوانی، به کوشش: علیرضا اعتصام، تهران، نشر مرکز، 1381، ص 636.