مسئول آزمایشگاه فرسودگی زیستی از کشف عفونت در اسکلت بانوی ۷ هزار ساله تهران خبر داد

 محمود تولایی رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک انسانی بقیه الله الاعظم (عج)در نشست پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی اظهار داشت: مطالعات ژنتیک باستان شناسی بر روی بقایای انسانی کشف شده در کاوش‌های صورت گرفته در مناطق مختلف کشور می‌تواند اطلاعات مربوط به الگوی ژنتیکی اقوام و نژادهای گوناگون را به باستان شناسان نشان دهد. وی با بیان گوشه ای از مقاله خود تحت عنوان "علم ژنتیک، ابزار کنکاشی نوین در کاوش‌های باستان شناسی "تصریح کرد که نشانگرهای DNA هسته ای به طور گسترده در مطالعات نژادی کاربرد دارند.

تولایی با اشاره به اینکه استفاده از mtDNA در زمینه مطالعات باستانی و انسان شناسی پیشرفت‌های زیادی در این زمینه ایجاد کرده است، افزود: استفاده از mtDNA در شناسایی و بررسی نمونه‌های بدست آمده از مناطق مختلف باستانی برای مشخص کردن درخت‌واره انسانهای معاصر و خاستگاه آنها در مناطق مختلفی از جمله آسیا، آمریکا، اروپا و آفریقا صورت گرفته است لذا همین دو دسته از نشانگرها در ردیابی ژنتیکی اقوام و نژادها بسیار موثر و کار آمد است.

وی با اشاره به این نکته که ژنتیک باستان شناسی در کشور ما مورد غفلت قرار گرفته و یا آنچنان که باید مورد اهمیت قرار نگرفته است، گفت: از آنجا که کشور ایران دارای تاریخ کهن و تمدن غنی است ضروریست با تلاش و جدیت مضاعف بر روی نمونه‌های بقایای انسانی کشف شده از کاوش‌های مختلف در اقصی نقاط کشور آزمایش‌های ژنتیک صورت گرفته و اطلاعات مربوط به الگوی ژنتیکی اقوام و نژادهای مختلف بدست آید.

تولایی با اشاره به استخراج DNA نمونه بقایای اسکلتی تپه حصار دامغان از نظر آنتروپولوژی توسط این مرکز، از آمادگی مرکز تحقیقات ژنتیک انسانی بقیه الله الاعظم(عج) برای همکاری با پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری خبر داد.

وی انجام پروژه تعیین مدیریت شهدای گمنام با روش مولکولی را فلسفه وجودی مرکز تحقیقات ژنتیک انسانی بقیه الله الاعظم (عج) عنوان کرد و گفت: یافتن DNA از بافت‌های سلولی به مراتب دشوارتر از نمونه خونی است.

امکان انتقال اسکلت بانوی 7 هزارساله به محل کشف

فتح ا... نیازی کارشناس و پژوهشگر پژوهشکده حفاظت ومرمت آثار فرهنگی –تاریخی دیگر سخنران این نشست با ارائه گزارشی از اقدامات حفاظتی و انتقال اسکلت بانوی 7 هزار ساله تهران از محل کشف در خیابان مولوی به موزه ملی این اقدامات را شامل بررسی اولیه حفاظتی، استحکام بخشی و ثبت اولیه اسکلت، خاک اطراف آن، طراحی و ساخت محفظه حفاظتی موقت درمحل کاوش، جدا سازی و انتقال اسکلت به موزه ملی ایران، بررسی شرایط نگهداری و ضد عفونی قبل از نمایش اثر در موزه اعلام کرد.

این کارشناس و پژوهشگر پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی با اشاره به نمایش اسکلت بانوی 7 هزار ساله همزمان با هفته پژوهش در موزه ملی ایران تصریح کرد که در صورت تصمیم بر انتقال مجدد اسکلت انتقال آن امکان پذیر خواهد بود.

در این راستا پرستو عرفان منش مسئول آزمایشگاه فرسودگی زیستی دیگر سخنران این نشست با اشاره به بخشی از مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته بر روی اسکلت بانوی 7هزار ساله تهران تصریح کرد که پس از کاوش باستان شناسی محوطه ای در خیابان مولوی تهران و پیدا شدن اسکلت یک زن در این محوطه مطالعات و بررسی‌های علمی بر روی آن انجام گرفت.

وی با بیان اینکه در ابتدا مطالعات آنتروپولوژی به منظور تشخیص جنس و بررسی آسیب‌های وارده بر اسکلت انجام شد، افزود: به همین منظور در ابتدای امر مطالعات X.ray برای بررسی شکستگی ایجاد شده در ناحیه کتف مورد ارزیابی قرار گرفت که عفونت استخوانی را در بررسی‌ها نشان داد.

عرفان منش یکی از احتمالات مرگ بانوی 7 هزارساله را همین عفونت استخوانی اعلام کرد.

به گفته این کارشناس، در ادامه مطالعات آزمایشات FT_IR و XRD برای تجزیه و تحلیل‌های عناصر تشکیل دهنده استخوانی انجام گرفت که با توجه به نتایج حاصله تحلیل‌های ساختار کریستالی استخوان را برای کارشناسان مطرح کرد.

عرفان منش افزود: در ادامه تحقیقات، مطالعات بافتی و سلولی با کمک میکروسکوپ‌های الکترونی صورت گرفت تا بتوان تغییرات بافتی که در طی سالیان سال ایجاد شده است را برای کارشناسان نمایش دهد.

در ادامه شهرزاد امین شیرازی مسئول بخش حفاظت از بافته‌های پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی-تاریخی با بیان نکاتی در زمینه مدیریت یکپارچه مقابله با آفات تصریح کرد که دغدغه اصلی این گروه حل معضل مواجهه با حشرات است.

وی با اشاره به تحقیقات و مطالعات گسترده ای که توسط بخش حفاظت بافته‌های پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی – تاریخی صورت گرفته است، افزود: برای اجرای طرح مدیریت یکپارچه مقابله با آفات تابع الگوی اصلی هستیم.

به گفته عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، برای اجرای این برنامه نیازمند اجرای سرفصل‌های عملیاتی شامل برقراری ارتباط با متخصصان در رشته‌های مرتبط، ایجاد شبکه کارا و موثر و ایجاد مرکز اطلاعات هستیم که براساس آنها می‌توان عملیات اجرایی را تدوین کرد.

همچنین پرستو نعیمی مسئول بخش حفاظت از آثار فلزی و بخش الکترو شیمی و خوردگی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی با ارائه بخشی از پژوهش آثار فلزی (نیازها، دستاوردها، فرصت‌ها ) تصریح کرد که طرح بیماری شناسی آثار فلزی ایران در سال 1385 توسط این گروه آغاز شده است.

وی اهداف این طرح را مشخص شدن صورت وضعیت آثار فلزی کل کشور و در نهایت دستیابی به یک بانک اطلاعاتی اعلام کرد که در 2 مرحله مطالعات کتابخانه ای و بررسی‌های میدانی انجام گرفت.

به گفته این کارشناس این طرح با مطالعات خوردگی مجسمه‌های روباز تهران، مطالعات خوردگی نمونه‌هایی از آثار فلزی مکشوفه از سیلک، بررسی وضعیت آثار فلزی تپه حصار، بررسی مطالعات خوردگی نمونه‌های زیویه و... همراه بود.

مطالعات اولیه مجسمه نادر

به گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در ادامه شیبا خدیر مسئول بخش لیزر پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی در ادامه با ارایه گزارش مرحله اول مطالعات انجام شده بر روی مجسمه نادر که توسط وی با همکاری مهشید ایلخانی، نرگس دوستی ثانی و اداره میراث فرهنگی خراسان رضوی انجام شد، اظهار داشت: نوع تکنیک، شیوه ساخت، ابعاد، اندازه،نحوه توزیع بار و... اهمیت  این مجسمه را علاوه بر جنبه تاریخی آن دو چندان می‌کند.

وی افزود: طرح این مجسمه توسط استاد ابوالحسن صدیقی در سال 1338 شمسی کشیده شده است و شرکت ایتالیایی آن را ساخته و بر روی پایه سنگی به ارتفاع 17 متر نصب شده است.

به گفته این کارشناس، با بررسی نمونه‌های آزمایشگاهی برداشته شده توانستیم کارهای مقدماتی حفاظتی را بر روی این مجسمه انجام دهیم.

در ادامه این نشست سحرنوحی مسئول آزمایشگاه طیف سنجی مادون قرمز پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی – تاریخی گفت: اسناد تصویری یکی از ارزشمند ترین میراث فرهنگی هر ملت و قومیتی است و عکس در این میان، یکی از مهم ترین آنها در زمینه بازیابی و دستیابی به تصویری از فرهنگ و تمدن گذشته است.

وی با اشاره به پژوهش معرفی انواع نگاتیوهای شیشه ای و روش‌های شناسایی آنها تصریح کرد که بر اساس مطالعات انجام شده نگاتیوهای عکاسی پایه شیشه ای بطور کلی به سه گروه آلبومینی، کلودیونی و ژلاتینی تقسم بندی می‌شوند که هر یک دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند.

به گفته وی، در این تحقیق روش‌هایی مانند بررسی ضخامت شیشه، نحوه برش آن، رنگ تصویر، نظم امولسیون و لایه ورنی در لبه‌های شیشه، میزان یکنواختی شیشه و امولسیون بر روی تکیه گاه شیشه ای و ... به عنوان روش‌هایی به منظور بازشناسی سریع این دسته از آثار معرفی شده است.

منبع: تسنیم