یک استاد فلسفه و عرفان اسلامی درباره تاثیر امانتداری مسئولان حکومتی بر فرهنگ مردم گفت: رفتار و اخلاق مسؤلان و مقامات، مردم را تحت تأثیر قرار می دهد، همانطور که دنیادوستی آنها، مردم را تحت تأثیر قرار داده است.

 دکتر سید یحیی یثربی در گفتگویی در مورد اینکه از منظر اسلام امانتداری چه تعریفی دارد؟ گفت: از آنجا که دین اسلام دینی سیاسی و اجتماعی است و از آنجا که امروزه نظام اسلامی برای ما مهمتر از اخلاق فردی است، بزرگترین امانت از نظر قرآن کریم و بنا بر نظر مفسران، امانت مدیریت است که باید آنرا به دست شایستگان سپرد تا به این امانت، خیانت نشود. اگر این امانت در دست شایستگان قرار گیرد، جامعه خوشبخت خواهد شد. چنانکه اگر به دست نااهلان بیفتد، جامعه از هر جهت دچار مشکل می گردد و منظور از امانتداری همین است که به آن امانت، خیانت نشود، یعنی از آن به خوبی پاسداری شود و حق آن ادا گردد و هوی و هوس اشخاص به آن آسیب نزدند.
 
وی در مورد اینکه ابعاد و وجوه مختلف امانتداری چیست؟ تصریح کرد: امانتداری گاه جنبه فردی و جزئی دارد و گاه جنبه کلی و اجتماعی. اولی مانند مقداری از مال دنیا یا اسناد که یکی در نزد دیگری امانت می گذارد. دومی مانند ریاست یک مؤسسه یا مدیریت یک وزارت خانه یا وکالت مجلس و همانند اینها... امانت گاه مادی است مانند ثروت و دارایی و گاه معنوی است مانند آبروی جامعه و جایگاه جهانی آن.
 
استاد فلسفه و عرفان اسلامی در مورد اینکه امانتداری یک فرد عادی با یک مسئول و مقام دولتی و حکومتی چه فرقی دارد؟ عنوان کرد: چنانکه گفتیم امانتداری مسؤلان و مقامات دولتی، بسیار حساستر و اثرگذارتر از یک امانتداری عادی است. روزی عقیل برادر بزرگ امیرمؤمنان علی (ع) به حضور ایشان آمد و تقاضای مبلغی وام کرد (با توجه به این که زمان خلافت علی(ع) بود و بیت‏ المال در اختیار آن حضرت بود) عقیل گفت به کسی مقروض هستم و وقت ادای آن فرا رسیده است؛ می ‏خواهم قرض خود را ادا کنم. امام فرمود: وام تو چقدر است؟ عقیل مبلغ وام را معین کرد. امام (ع) فرمود: من این اندازه پول ندارم، صبر کن تا جیره ‏ام از بیت‏ المال به دستم برسد آنرا در اختیار تو خواهم گذاشت. عقیل گفت: بیت ‏المال در اختیار توست، باز می‏ گویی صبر کن تا جیره ‏ام برسد، تازه جیره‏ تو مگر چقدر است؟ اگر همه‏ آنرا به من بدهی، کفایت قرض مرا نمی‏ کند. امام علی (ع) به عقیل فرمود: پس بیا من و تو هر کدام شمشیری برداریم و به حیره (محلی نزدیک کوفه) برویم و به یکی از بازرگانان آن‏جا شبیخون بزنیم و اموالش را بگیریم، (و در نتیجه، پولدار می‏ شویم و تو نیز وام خود را می‏ دهی!) عقیل فریاد زد: وای! یعنی برویم دزدی کنیم؟ امام فرمود: اگر مال یک نفر را بدزدی، بهتر از آن است که مال عموم را بدزدی. بیت ‏المال، مال عموم مسلمین است، اگر از آن به عنوان منافع خصوصی، زیادتر از دیگران برداریم، از اموال عمومی، دزدی شده است. (مناقب آل ابیطالب، ج 1، ص 376؛ بحار الانوار، ج 41، ص 113.)
 
این استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی در مورد اینکه چرا با وجود اینکه فرهنگ ما یک فرهنگ دینی است اما امانتداری به عنوان یک خصلت اخلاقی و رفتاری بین افراد به درستی جا نیفتاده است؟ گفت: برای اینکه مسئولان جامعه به عنوان پیشگامان امانتداری این حساسیت را از خود نشان نداده اند تا در مردم اثر بگذارند. اگر دستور حضرت علی(ع) را در شیوه زندگی خود بکار می بستند، بر همگان معلوم می شد که امین هستند. بدیهی است که اخلاق مسؤلان و پیشگامان مردم را تحت تأثیر قرار می دهد چنانکه دنیا دوستی آنها، مردم را تحت تأثیر قرار داده است.
 
این مفسر قرآن کریم در مورد اینکه متخلق شدن افراد جامعه به خصلت امانتداری چه نتایجی دارد و چه آسیب هایی از جامعه می زداید؟ هم یادآورشد: امانتداری اساس پیشرفت و سعادت است اگر نااهلان، شغلی را که شایستگی ندارند، نپذیرند و اگر در استفاده از بیت المال و رانت و رشوه به رفاه آشکاری نرسند، بی تردید در اخلاق و رفتار مردم اثر مثبت می گذارند، اما اگر همه در بالای شهر و خانه های گران قیمت بنشینند و ثروت داشته باشند، مردم در امانت داری آنان تردید خواهند داشت. یادآور می شوم که ثروت مسؤلان نه با تجارت قابل توجیه است و نه با هدیه گرفتن، زیرا تجارت و هدیه آنان نیز تحت تأثیر جایگاه آنان قرار می گیرد.
 
یثربی در مورد اینکه امسال که سال فرهنگ نامیده شده چگونه می توان فرهنگ امانتداری را درجامعه نهادینه کرد؟ هم بیان کرد: اگر بخواهیم این کار را انجام دهیم راه و روش آن بسیار روشن است و خائنان را به آسانی می توان شناخت. اگر بخواهیم در چند دقیقه می توانیم خائنان و دزدان کلان را شناسایی و دستگیر کنیم و دست شان را به عنوان دزد اصلی جامعه، ببریم، چنانکه حضرت علی(ع) گفت: «اگر دخترم این گردن بند را به امانت نگرفته بود، دستش را می بریدم» و چنانکه علی(ع) فرمود: «به خدا سوگند اگر حسن و حسین هم به بیت المال دست درازی می کردند، بی ملاحظه همانند دیگران به آنان حد می زدم و مال را از دستشان می گرفتم.»

منبع:مهر