رسول خدا(ص) در شب بیست‏ و سوم اهل خود را بیدار می‌کرد و آن‌هایى را که خواب در ربوده بود، به رویشان آب می‌پاشید و حضرت فاطمه(س)‏ در این شب اجازه نمی‌داد احدى از اهلش بخوابد و خواب آن‌ها را به کمى طعام علاج می‌فرمود.

شب بیست و سوم از دو شب قدر گذشته افضل است و از احادیث بسیار استفاده می‌شود که شب‏ قدر همین شب است و این شب شب جهنى است؛ یعنى شبى است که دعاها در آن اجابت می‌شود و در این شب تمام کارها بر پایه حکمت الهى مقدر می‌شود.

از کتاب «دعائم الاسلام» روایت‏ شده که رسول خدا(ص) در دهه آخر ماه رمضان بستر خود را جمع مى‌‏کرد و براى عبادت کمر همت را محکم مى‏‌بست و در شب بیست‏ و سوم اهل خود را بیدار می‌کرد و آن‌هایى را که خواب در ربوده بود، به رویشان آب می‌پاشید و حضرت فاطمه(س)‏ در این شب اجازه نمی‌داد احدى از اهلش بخوابد و خواب آن‌ها را به کمى طعام علاج می‌فرمود و آن‌ها را با خواباندن‏ در روز براى بیدارى و احیاى شب آماده می‌کرد و می‌فرمود: محروم آن کسى است که از خیر و فیوض شب قدر محروم باشد.

براى این شب اعمالی ذکر شده است که در ادامه می‌آید:

ـ غسل: مقارن غروب آفتاب که بهتر است نماز عشاء را با غسل خواند.

- دو رکعت نماز: در هر رکعت بعد از سوره «حمد»، هفت مرتبه سوره «توحید» بخواند و بعد از فراغ 70 مرتبه «اَستَغفُرِاللهَ وَاَتوبُ اِلَیهِ» و در روایتی است که از جای خود برنخیزد تا حق‌تعالی او و پدر و مادرش را بیامرزد.

- قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید: «اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلِکَ بِکِتابِکَ المُنزَلِ وَما فیهِ و فیه اسمُکَ الاَکبَرُ و اَسمائُکَ الحُسنی وَما یُخافُ وَ یُرجی اَن تَجعَلَنی مِن عُتَقائِکَ مِنَ النّار» پس هر حاجت که دارد بخواهد.

- مصحف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید:

اَللّهمَّ بِحَقِّ هذاالقُرآنِ وَبِحَقِّ مَن اَرسَلتَه بِه وَبِحَقِ کُلِّ مومنٍ مَدَحتَهُ فیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیهِم فلا اَحَدَ اَعرَفُبِ بِحَقِّکَ مِنکَ

ده مرتبه بگوید: بِکَ یا الله

ده مرتبه: بِمُحَمَّدٍ

ده مرتبه: بِعلیٍّ

ده مرتبه: بِفاطِمَةَ

ده مرتبه: بِالحَسَنِ

ده مرتبه: بِالحُسَین ِ

ده مرتبه: بِعلیّ بنِ الحُسین

ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ

ده مرتبه: بِجَعفَر بنِ مُحَمَّدٍ

ده مرتبه: بِموُسی بنِ جَعفَر ٍ

ده مرتبه: بِعلیِّ بنِ مُوسی

ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ

ده مرتبه: بِعَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ

ده مرتبه: بِالحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ

ده مرتبه: بِالحُجَّةِ.

پس از این عمل هر حاجتی که داری طلب کن.

- زیارت امام حسین(ع): در روایت آمده است که چون شب قدر می‌شود، منادی از آسمان هفتم ندا می‌کند که حق تعالی آمرزید هر کسی را که به زیارت قبر امام حسین(ع) آمده است.

- احیا داشتن این شب‌: در روایت آمده هر کس احیاء کند، شب قدر را گناهان او آمرزیده شود، هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها و وزن دریاها باشد.

-خواندن سوره «عنکبوت» و «روم» که امام صادق(ع) سوگند یاد کردند که خواننده این دو سوره در این شب از اهل بهشت‏ خواهد بود.

- خواندن سوره«دخان»

- هزار مرتبه خواندن سوره «قدر»

- محمد بن عیسى به سند خود از امامان‏ صالح(ع) روایت کرده که فرمودند: در شب بیست‏ و سوم از ماه رمضان این دعا را به دفعات بخوان، در حال سجود، قیام، قعود و بر هر حالى که هستى در تمام ماه و در طول حیاتت تا جایى که ممکن باشد و هر زمانى که به یادت آید، بعد از ستایش پروردگار به بزرگوارى و فرستادن صلوات بر پیامبر(ص) مى‏‌گویى:

اَللهمَّ کُن لولیّکَ فُلانِ بن فُلان و به جاى فلان بن فلان بگو:

الحُجةِ بنِ الحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیهِ و عَلی ابائهِ فی هذهِ السّاعةِ، و فی کُلّ ساعَة وَلیّا و حافظا وقائِداً وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیناً حَتّی تُسکِنَهُ اَرضَکَ طَوعاً و تُمَتّعَهُ فیها طَویلًا.

- همچنین بخواند: یا مُدَبّرَ الاُموُرِ یا باعِثَ مَن فی القُبُور یا مُجرِی البُحُور یا مُلَیّنَ الحَدیدِ لِداوُد صَل عَلی مُحَّمد وَافعَل بی کَذا وَکَذا(به جاى «کذا و کذا» حاجات خود را بخواهد) اَللیلَةَ الیلَةَ

و دست‌هاى‏ خود را در وقت خواندن «یا مدبّر الامور»تا آخر به سوى آسمان بردار و این دعا را در حال رکوع، سجود، ایستاده و نشسته بخوان و آن را تکرار کن و در شب آخر ماه رمضان هم بخوان.

ـ بخواند: اللَّهُمَّ امْدُدْ لِی فِی عُمُرِی وَ أَوْسِعْ لِی فِی رِزْقِی وَ أَصِحَّ لِی جِسْمِی وَ بَلِّغْنِی أَمَلِی وَ إِنْ کُنْتُ مِنَ الْأَشْقِیَاءِ فَامْحُنِی مِنَ الْأَشْقِیَاءِ وَ اکْتُبْنِی مِنَ السُّعَدَاءِ فَإِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ عَلَى نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ

- بخواند: اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ فِیمَا تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ لِی فِی رِزْقِی

- دعایى را که در کتاب«اقبال»آمده است بخواند: یَا بَاطِنا فِی ظُهُورِهِ وَ یَا ظَاهِرا فِی بُطُونِهِ وَ یَا بَاطِنا لَیْسَ یَخْفَى وَ یَا ظَاهِرا لَیْسَ یُرَى یَا مَوْصُوفا لا یَبْلُغُ بِکَیْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ وَ لا حَدٌّ مَحْدُودٌ وَ یَا غَائِبا [غَائِبُ‏] غَیْرَ مَفْقُودٍ وَ یَا شَاهِدا [شَاهِدُ] غَیْرَ مَشْهُودٍ یُطْلَبُ فَیُصَابُ وَ لا یَخْلُو [لَمْ یَخْلُ‏] مِنْهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا بَیْنَهُمَا طُرْفَةَ [طَرْفَةَ] عَیْنٍ لا یُدْرَکُ بِکَیْفٍ [بِکَیْفَ‏] وَ لا یُؤَیَّنُ بِأَیْنٍ [بِأَیْنَ‏] وَ لا بِحَیْثٍ [بِحَیْثُ‏] أَنْتَ نُورُ النُّورِ وَ رَبُّ الْأَرْبَابِ أَحَطْتَ بِجَمِیعِ الْأُمُورِ سُبْحَانَ مَنْ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‏ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَکَذَا وَ لا هَکَذَا غَیْرُهُ، سپس آنچه را مى‏‌خواهى از خدا طلب کند.

ـ غیر از غسل اول شب، غسلى هم در آخر شب انجام دهد، بدان که براى‏ غسل و شب زنده‌‏دارى این شب و زیارت امام حسین(ع) و صد رکعت نماز فضیلت بسیار نقل شده است و انجام این اعمال مورد تأکید است.

ـ شیخ طوسى در کتاب «تهذیب» از ابوبصیر از امام صادق(ع) روایت کرده که آن‏ حضرت فرمود: در شبى که امید مى‏‌رود شب قدر باشد، 100 رکعت(50 رکعت دو رکعتی) نماز بخوان، در هر رکعت پس از سوره «حمد»، 10 مرتبه‏ سوره «توحید»را قرائت کن، گفتم: فدایت شوم، اگر ایستاده قدرت نداشته باشم چه؟ فرمود: نشسته بخوان، گفتم:‏ اگر نتوانم، فرمود: به همان حالى که در بسترت به پشت خوابیده‏‌اى، این نماز را بخوان.

ـ علامه مجلسى بیان کرده است: هر قدر که خواندن قرآن ممکن باشد، در این شب خوانده شود و دعاهاى صحیفه‏ کامله (سجادیه) به ویژه دعاى مکارم الأخلاق و دعاى توبه قرائت شود و روزهاى این شب‌ها را نیز باید حرمت نهاد و به عبادت و تلاوت قرآن به سر آورد، زیرا در احادیث معتبر آمده است که روز قدر در فضیلت همانند شب قدر است.