مرقد و مسجد «هاشم بن عبدمناف» جد بزرگوار پیامبر اسلام(ص) و حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) و نیای سلسله جلیله «بنی‌هاشم» در شمال نوار غزه، از مهم‌ترین اماکن مذهبی و تاریخی و زیارتگاه فلسطینیان به شمار می‌رود.

در غزه، تجاوزات رژیم صهیونیستی درحالی علیه فلسطینیان ساکن نوار غزه ادامه دارد که در این حملات و نیز تهاجمات قبلی یعنی جنگ‌های 22 روزه در سال 2008 و 8 روزه در سال 2012 آثار تاریخی این منطقه از جمله مساجد و زیارتگاه‌های اسلامی مردم فلسطین از تیر رس حمله جنگنده‌ها و خمپاره‌های ارتش رژیم صهیونیستی در امان نبوده‌اند.

قصد داریم در سلسله گزارش‌هایی ضمن معرفی آثار تاریخی اسلامی در غزه، جایگاه اماکن مقدس و برخی زیارتگاهها و مسجد در بین مردم مسلمان فلسطین را نیز بازگو کنیم.در بخش اول به معرفی مسجد و زیارتگاه «هاشم بن عبد مناف» جد پیامبر(ص) در نوار غزه می‌پردازیم.


مسجد «هاشم بن عبد مناف»

مسجد  و زیارتگاه «هاشم بن عبد مناف» از جمله مهمترین اماکن مذهبی و تاریخی نوار غزه به طور خاص و فلسطین اشغالی به طور عام به شمار می‌آید. این مسجد مزار «هاشم بن عبد مناف» را نیز در برمی‌گیرد که از احترام بسیاری میان اهالی نوار غزه برخوردار است و زیارتگاه‌ بسیاری از فلسطینیان است.

مسجد «هاشم بن عبد مناف» در منطقه «الدرج» در شمال بخش قدیمی شهر غزه واقع شده و مساحت آن بالغ بر 2400 متر مربع است و تاریخ بنای آن به دوره «ممالیک» باز می‌گردد، سربازانی که طی سال‌های 1250 تا 1517 میلادی بر سرزمین شام و عراق و مصر و بخش‌هایی از شبه جزیرة العرب حکومت می‌کردند تا سلطان عبد المجید عثمانی آن را در سال 1830 میلادی تجدید بنا کرد.


تاریخ مسجد

روایت‌های موجود اظهار می‌کند که هاشم بن عبد مناف، جد پیامبر بزرگوار پیامبر اسلام(ص) و حضرت علی(ع) و نیای سلسله جلیله «بنی هاشم»در غاری در کنار دیوار شهر غزه آن دوره به خاک سپرده شده که هم اکنون گوشه شمال غربی مسجد قرار دارد.

ایشان تاجر و بازرگانی بوده که همواره به منطقه شامات قدیم و  غزه سفر داشته و در آخرین سفر خویش در غاری در کنار دیوار شهر غزه فوت کرده و در همانجا به خاک سپرده می‌شود.

به تدریج و در عصر و دوره اسلامی اهالی غزه به برکت وجود بارگاه هاشم بن عبد مناف در این نقطه از شهر، به خاکسپاری اموات خود اقدام می‌کنند.


در قرن 12 میلادی، غاری که هاشم بن عبد مناف در آن به خاک سپرده شده بود، برداشته می‌شود و مزار ایشان بازسازی و اطراف آن به شکل هشت گوش دیوارکشی می‌شود.

منابع تاریخی ذکر کرده‌اند که در این مسجد، مدرسه‌ای نیز توسط مجلس اعلای اسلامی فلسطین بنا شده بود که طی جنگ جهانی اول و در حملات آلمان‌ها تخریب، اما بار دیگر و توسط همین مجلس تجدید بنا و بازسازی می‌شود.