نظامیان انگلیسی در 17 مرداد سال 1294 بوشهر را اشغال کردند، با مقاومت مردم محلی به رهبری رئیسعلی دلواری قهرمان رشید جنوب روبه رو شدند و در نهایت با دسیسه و مکر توانستند این قهرمان را به شهادت برسانند.

رئیسعلی فرزند رییس محمد در سال 1261 شمسی در دهستانی از توابع بوشهر به دنیا آمد.

وی در عصر مشروطیت، جوانی 24 ساله، بلند همت، شجاع، در صدق و صفا کم مانند و در حب وطن و توکل به خدا، ضرب المثل بود.

اگرچه سواد و معلومات کافی نداشت، اما پاکی و سرشت و صفات حمیده او زبانزد اطرافیان بود.

دلوار زادگاه و محل فرمانروایی «رییسعلی دلواری‌» است که در کشاکش جنگ اول جهانی و در حمله انگلیسی‌ها به بوشهر، رشادت بسیاری از خود نشان داد و به شهادت رسید.

رییسعلی بعد از این که قوای انگلیس بوشهر را به تصرف خود درآوردند، به مقابله با تجاوزگران پرداخت و شکست‏‌های سنگینی بر آنان وارد کرد.

پس از اشغال بوشهر در رمضان سال 1333 قمری، نیروهای انگلیسی قصد تصرف دلوار را کردند محلی که پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسی به آنجا یورش برده و هر بار طعم تلخ شکست را چشیده بودند.

رییسعلی همراه با یاران خود، علیه اشغالگران وارد نبرد شد و نیروهای متجاوز را که قریب به 5 هزار نفر بودند، تار و مار کرد. قیام مردم تنگستان روی هم 7 سال به طول انجامید.

مردم مبارز جنوب ایران در 2 قرن اخیر چندین بار با استعمارگران درگیر شده‌اند، اما قیام رییسعلی دلواری‌ در خلال جنگ اول جهانی نقطه عطفی در مبارزات مردم جنوب به شمار می‌رود.

نظامیان انگلیسی پس از آن که در 17 مرداد سال 1294 بوشهر را اشغال کردند، در 22 همین ماه‌، با چندین ناو جنگی و صدها سرباز هندی و انگلیسی به منطقه تنگستان یورش بردند.

رییسعلی دلواری، هنگام مبارزه با دشمنان در 12 شهریور 1294 شمسی برابر با 23 شوال 1333 قمری در سن 33 سالگی، از پشت سر هدف گلوله یکی از همراهان خائنش قرار گرفت و به شهادت رسید، اما نهضتی که او در جنوب ایران به راه انداخت تا سال‌ها مایه وحشت انگلیسی‌ها بود.

جنازه رئیسعلی دلواری مدتی در روستای کله بند در نزدیکی امامزاده‌ای دفن شد اما چندی بعد بنا بر وصیت او، به نجف اشرف انتقال یافت و در قبرستان وادی‌السلام مجددا دفن شد.


منبع:فارس