سیمون بولیوار، برای تهرانی‌هایی که این نام را بر یکی از خیابان‌های خود گذاشته‌اند و می‌توانند تندیسش را در بوستان گفت‌وگو ببینند، نام بیگانه‌ای نیست. با وجود این شاید آنها که با تاریخچه مبارزات استقلال‌طلبانه قرن نوزدهم چندان آشنا نیستند، بخوبی ندانند سیمون بولیوار کیست و چرا از جمله مبارزان سرشناس نهضت‌های آزادیبخش به‌شمار می‌رود.

سیمون بولیوار، فرمانده انقلابی و سیاستمدار ونزوئلایی، یکی از چند رهبر جنبش استقلال‌طلبانه در آمریکای جنوبی بود. او سال ۱۷۸۳ در خانواده‌ای اشرافی در کاراکاس به دنیا آمد و اجدادش از ماموران برجسته و عالی‌رتبه اسپانیا و وابسته به خاندان سلطنتی این کشور بودند. خاندان وی در آن زمان از ثروتمندترین خانواده‌های اسپانیایی بودند. او در سه سالگی پدرش و در 9 سالگی مادرش را از دست داد و توسط عمو و معلمانش پرورش یافت. بولیوار ابتدا در ونزوئلا و سپس در اروپا تحصیل کرد.

بولیوار سال ۱۸۰۱ با ماریا ترسا دل تورو ازدواج کرد و به کشور خود ونزوئلا بازگشت، اما با گذشت کمتر از یک سال از بازگشت، همسرش بر اثر ابتلا به بیماری تب زرد درگذشت و بولیوار پس از سه سال اقامت در ونزوئلا در سال ۱۸۰۴ به اروپا رفت.

اندیشه‌های آزادیخواهانه متاثر از انقلاب فرانسه

او در اروپا بود که توانست با انقلاب فرانسه آشنا شود و تحت تاثیر آن قرار بگیرد. آرمان‌های دموکراتیک الهام گرفته از انقلاب فرانسه زندگی او را چنان متاثر کرد که وی به مبارزه برای استقلال آمریکای جنوبی متقاعد شد. او پس از طی تحصیلات دانشگاهی در رشته حقوق، درصدد برآمد تا کشور خود و مناطق آمریکای لاتین را از استعمار اسپانیا رهایی بخشد. از این‏رو از سال 1813میلادی، مبارزات استقلال‏طلبانه خود را آغاز و بسیاری از سرزمین‏های این ناحیه را از استعمار اسپانیا آزاد کرد.

شکست اسپانیا از جنبش‌های آزادیبخش

مبارزه جدی استقلال‌طلبانه مردم ونزوئلا برای آزادی در سال ۱۸۱۰ آغاز شد و فرماندهی آن را ژنرال فرانسیسکو دمیراندا به‌عهده داشت. او از بولیوار برای همکاری و پیوستن به سپاه مبارز آزادیخواه ونزوئلا با درجه سرگردی دعوت کرد. بولیوار به این سپاه آزادی‌طلب پیوست. از آوریل ۱۸۱۰، کلنل بولیوار به یکی از رهبران عمده جنبش آزادیبخش ونزوئلا تبدیل شد. با این حال، در ژوئن ۱۸۲۱ بود که پس از پیروزی در کارابوبو توانست اسپانیایی‌ها را از خاک ونزوئلا بیرون براند.

از آن پس سیمون بولیوار تلاش خود را معطوف آزاد کردن سایر مستعمرات اسپانیا در قاره آمریکای جنوبی کرد و موفق شد جمهوری بزرگ کلمبیا متشکل از کشورهای کلمبیا، ونزوئلا و اکوادور آزاد را تشکیل دهد. او مبارزات استقلال‌طلبانه دیگر کشورهای آمریکای لاتین مانند پاناما، بولیوی و پرو را نیز رهبری کرد. بولیوار که در انقلاب کاراکاس شرکت فعال داشت، با کمک ارتشی از هوادارانش، کلمبیا را به تصرف درآورد. پس از آن، بولیوار از طرف کنگره‏ای که به منظور تشکیل کلمبیای بزرگ برپا شده بود، به ریاست جمهوری برگزیده شد و با آزادسازی کلمبیا، ونزوئلا و پاناما، این هدف را تحقق بخشید. در سال 1822میلادی مبارزات آزادیبخش بولیوار به اکوادور نیز گسترش یافت و این کشور پس از آزادی به کلمبیای بزرگ پیوست. یک سال قبل از آن نیز بولیوار با فرماندهی نیروهای آزادیبخش پرو، این کشور را از یوغ استعمار اسپانیا آزاد کرده بود.

آزادیخواهی که نام یک کشور برگرفته از نام اوست

در سال 1826 انقلابیون بولیوی نیز به رهبری بولیوار پس از 17 سال مبارزه توانستند سرزمین خود را آزاد کنند و به پاس خدمات سیمون بولیوار، این کشور را بولیوی نامیدند. بولیوار رویای وحدت آمریکای جنوبی را در یک قالب تشکیل فدراسیون دنبال می‏کرد، اما به دلیل خودمحوری‏ها و فرقه‌گرایی‏ها، نتوانست به این خواسته خود جامه عمل بپوشاند. وی در اواخر عمر پس از آن‌که مدتی نیز به دیکتاتوری روی آورد، از قدرت کناره گرفت.

سیمون بولیوار تمام ثروت سرشار و ارثیه هنگفت پدر را در راه پیشرفت انقلاب و آزادی سرزمین‏های آمریکای لاتین گذاشت تا این‌که در هفدهم دسامبر 1830 در چهل و هفت سالگی در نزدیکی شهر سانتامارتا در کلمبیا به علت ابتلا به بیماری سل درگذشت. سیمون بولیوار در کشورهای آمریکای جنوبی و به ویژه در ونزوئلا به عنوان قهرمان ملی، محبوب همگان است. تندیس سوار بر اسب او پس از مرگش ساخته و در شهر لیما پایتخت پرو برپا شد. اکنون تندیس او در بسیاری از شهرهای جهان برپاست و در سال ۱۳۸۵ شهرداری تهران بلواری را در شمال جنت‌آباد به اسم او نامگذاری کرد تا نمادی از پیوند میان مبارزات آزادیخواهانه مردم ایران و آمریکای جنوبی باشد.

منبع:جام جم