کمیته بین‌المللی صلیب سرخ که منشأ نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر محسوب می‌شود سازمانی است بی‌طرف، بی‌غرض و مستقل که وظیفه منحصراً بشردوستانه آن عبارت است از حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و خشونت داخلی و یاری‌رسانی به آنها.

صلیب سرخ جهانی سازمانی بی‌طرف است که هم اکنون تحت عنوان فدراسیون صلیب سرخ جهانی و هلال احمر  فعالیت می‌کند. این فدراسیون سال 1919 پس از پایان جنگ جهانی اول در شهر پاریس تحت عنوان لیگ جمعیت‌های صلیب سرخ تاسیس شد.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ که منشأ نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر محسوب می‌شود سازمانی است بی‌طرف، بی‌غرض و مستقل که وظیفه منحصراً بشردوستانه آن عبارت است از حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و خشونت داخلی و یاری‌رسانی به آنها.

کمیته بین‌المللی، کار هدایت و هماهنگ‌سازی فعالیت‌های امدادی نهضت را در مواقع منازعات به عهده دارد. همچنین تلاش می‌کند تا با ترویج و تقویت حقوق بین‌الملل بشردوستانه و اصول بشردوستانه جهانی، از بروز آلام انسانی جلوگیری کند. درواقع با توجه به این‌که گفته می‌شود صلیب سرخ جهانی به عنوان یکی از سازمان‌هایی که فارغ از مسائل سیاسی حاکم بر کشورها و ملت‌ها عمل می‌کند بنابراین داوطلبان این سازمان می‌توانند در برقراری صلح و دوستی و دوری از منازعات، خشونت و اقدامات نافی حقوق بشر نقش موثری داشته باشند.

کما این‌که به هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه در هر گوشه از جهان این دلاور مردان به‌خوبی توانسته‌اند اهداف به عضویت درآمدن در این مجموعه را به‌خوبی ایفا کرده و نقش‌آفرینان خوبی در عرصه‌های خطر باشند. جمعیت هلال احمر ایران هم همچون جمعیت‌های صلیب سرخ در سطح جهان، همواره تلاش کرده است، تا فارغ از هرگونه اقدامات نژادپرستانه با انجام فعالیت‌های بشر دوستانه بتواند نقشی در جهت حمایت از حقوق بشر ایفا کند. هر ساله روز جهانی صلیب سرخ در کشورهای مختلف جهان به این امید که روزی صلح و آرامش در سرتاسر جهان حکمفرما باشد، گرامی داشته می‌شود.


صلیب سرخ با تلاش چه کسی تاسیس شد؟
در سال 1828 میلادی شخصی پا به این جهان گذاشت که در سن 34 سالگی با نوشتن کتابی توانست بنیانگذار مکتبی باشد که‌ بعدها نام صلیب سرخ را بر آن نهادند. آن شخص کسی نبود جز ژان‌ هانری ‌دونان.

همه چیز از یک جنگ آغاز شد. دهکده‌ای در شمال غربی Manuta واقع در شمال ایتالیا در سال 1859 شاهد صحنه خونینی بین‌ قوای اتریش و متحدان فرانسوی و ساردنی بود و جمعا حدود 50 هزار نفر در این جنگ جان خود را از دست دادند. دونان در سال 1862 براساس مشاهدات عینی خود از این جنگ کتاب خاطراتی را منتشر کرد و در پایان کتاب خواستار تشکیل جمعیت‌های امدادی داوطلب برای کمک به آسیب‌دیدگان این‌گونه حوادث شد.






هانری ‌دونان به پاس تفکرات سازنده‌اش جایزه صلح نوبل را دریافت کرد


یک سال بعد یعنی سال 1863 اولین تشکیلات پیشنهادی دونان در ژنو تشکیل شد که طی آن 16 کشور در ژنو طی کنفرانسی بین‌المللی اولین کمیته دائمی بین‌المللی برای کمک به مجروحان جنگی شکل گرفت که بعدها به کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تغییر نام یافت. دونان سال 1895 به دنبال ورشکستگی دچار فقر و تهیدستی شد و سال 1910 از دنیا رفت اما کمی پیش از مرگش به پاس تفکرات سازنده‌اش جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. پاداش دونان به همین جا ختم نشد و نهایتا روز هشتم ماه می برای اولین بار در سال 1984 به افتخار روز تولد دونان، روز جهانی صلیب سرخ نامگذاری شد.

فدراسیون صلیب سرخ جهانی
صلیب سرخ جهانی سازمانی بی‌طرف است که هم اکنون تحت عنوان فدراسیون صلیب سرخ جهانی و هلال احمر  فعالیت می‌کند. این فدراسیون سال 1919 پس از پایان جنگ جهانی اول در شهر پاریس تحت عنوان لیگ جمعیت‌های صلیب سرخ تاسیس شد. این جمعیت در اکتبر سال 1983 به لیگ جمعیت‌‌های صلیب سرخ و هلال احمر و سپس در نوامبر 1991 به فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر تغییر نام داد.

جمعیت‌های موسس شامل 5 کشور انگلستان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن و ایالات متحده امریکا بودند . هم‌اکنون شمار جمعیت‌های موسس در سال 2008 به 178 جمعیت رسمی رسیده است. فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر که هم‌اکنون بزرگ‌ترین سازمان بشر دوستانه جهان به‌شمار می‌رود همان‌طور که گفته شد اینک دارای 183 کشور عضو می‌باشد که شعبه مرکزی آن در «ژنو» قرار دارد، 16 دفتر منطقه‌ای و مجموعا 60 هیات نمایندگی کشوری از نقاط استراتژیک این فدراسیون محسوب می‌شود و هم‌اکنون 4 واحد پشتیبانی اصلی آن در ابوظبی، بوداپست، نایروبی و پاناما کلیه فعالیت‌های مرتبط با هلال احمر را در سراسر جهان حمایت می‌کنند.

اهداف فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ عبارتند از:

• ایجادکمپ‌های اضطراری برای تهیه آب آشامیدنی و سرویس‌های بهداشتی
• برپایی پناهگاه‌های اضطراری جهت تغذیه و امداد رسانی
• یافتن اعضای خانواده‌های مصیبت‌زده‌
• آموزش وسیع کمک‌های اولیه ومراقبت‌های پزشکی در مواقع اضطراری
• پیشگیری و ریشه‌کنی بیماری‌ها
• پیشگیری از گسترش ایدز
• تامین نیازهای خونی با جمع‌آوری و نگهداری خون در مواقع ضروری
• ساماندهی و فعالیت‌های داوطلبی و ...

تاریخچه ورود ایران به کنوانسیون بین‌المللی صلیب سرخ
نخستین کوشش ایرانیان برای پیوستن به کنوانسیون‌های بین‌المللی در مورد تشکیلات بین‌المللی صلیب سرخ به دوران پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار باز می‌گردد. ایران در زمان حکومت او و در دسامبر سال 1874/شوال 1291، کنوانسیون مصوب 1864 ژنو را پذیرفت. اما عملاً برای دهها سال پس از این تاریخ هیچ‌گونه اقدامی برای تأسیس مؤسسه، یا سازمانی که عامل اجرایی این کنوانسیون در ایران باشد صورت نگرفت.

 در طی این سالها، جدی‌ترین کوشش ایران در این زمینه، اعزام نماینده‌ای به سومین کنفرانس بین‌المللی صلیب سرخ در ژنو در سال بود. در این کنفرانس، عبدالصمد ممتازالسلطنه سیاست‌مدار و وزیر مختار وقت ایران در پاریس، نقش بسیار مهمی در تبیین نگرش جوامع اسلامی به نشان بین‌المللی صلیب سرخ داشت و توانست موافقت کنفرانس را در پذیرش نشان شیر خورشید سرخ به عنوان نشان رسمی دولت ایران برای جمعیت خود اخذ نماید.

این نشان چند سال بعد از این زمان مورد تأیید کنفرانس دیپلماتیک صلیب سرخ در ژنو نیز قرارگرفت. اگر چه همچنان هیچ نهادی از سوی دولت ایران برای انجام وظایف مربوط به صلیب سرخ بوجود نیامد. فعالیت‌های مربوط به این مؤسسه تنها در اثر کوششهای شخصی افراد و به صورت غیرمتواتر انجام می‌شود. از جمله، تلاشهای دکتر امیرخان اعلم (مشهور به امیراعلم، از جمله دانش آموختگان ایرانی در اروپا در رشته پزشکی و از بنیانگذاران چند بیمارستان به سبک غربی در ایران) در خلال جنگ‌های داخلی ایران بین مستبدین و مشروطه خواهان در سالهای پس از پیروزی انقلاب مشروطیت ایران بود.
 





در سال 1301 جمعیت ملی هلال احمر در ایران  تأسیس شد


نشان شیر و خورشید سرخ
در سال 1929 کنوانسیون ژنو در سومین نشست خود پس از به پایان رسیدن جنگ جهانی اول که در کشور سویس و شهر ژنو بر‌گزار شد نماینده دولت ایران و دولت ترکیه از شرکت کنندگان در کنفرانس خواستند که نشان شیر و خورشید (ایران) و هلال احمر (ترکیه) در سراسر دنیا به رسمیت شناخته شود. این کنوانسیون پروانه داد که ایران از نشان خود یعنی نشان شیر و خورشید سرخ ایران و ترکیه از نشان هلال احمر استفاده کنند و این دو نشان از جانب کنوانسیون به رسمیت شناخته شد.

هلال احمر در ایران
دولت ایران در سال 1301 جمعیت ملی هلال احمر خود را تأسیس نمود، ولی به جای استفاده از نشان صلیب سرخ و یا هلال احمر، علامت شیر و خورشید سرخ را به عنوان نشان جمعیت خود انتخاب کرد اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1359 ، دولت ایران با ارسال نامه ‌ای به دولت سوئیس به عنوان امین و نگاهدارنده قراردادهای چهارگانه ژنو، اعلام نمود که استفاده از شیر و خورشید سرخ را به تعلیق درآورده و به جای آن از علامت هلال احمر استفاده خواهد نمود. از آن پس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به جمعیت "هلال احمر جمهوری اسلامی ایران" تغییر نام داد.


منبع:بیتوته