میرداماد، فیلسوف اسلامی بیان می‌دارد که طریق حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) نیکو شمرده می‌شود ،چرا که وی اهل حدیث و علم رجال بوده و به حق، امام هادی(ع) او را از بهترین دوستانشان دانسته است.

حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) معروف به سیدالکریم و شاه عبدالعظیم از علما و مشاهیر سادات حسنی و راویان حدیث بوده که نسبش با چهار واسطه به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد.

به مناسبت 15 شوال سالروز در گذشت حضرت عبدالعظیم حسنی مروری بر نظرات علما و اصحاب اندیشه درباره ایشان داریم:

آقا بزرگ تهرانی نقل می‌کند که عبدالعظیم حسنی، امام رضا (ع) و امام جواد (ع) را درک کرده و ایمان خویش را بر امام هادی (ع) عرضه داشته و در زمان وی وفات یاتفه است. با این حال آیت الله خویی هم عصر بودن ایشان با امام رضا (ع) را نپذیرفته و رد کرده است.

شیخ طوسی در کتاب رجالی، حضرت عبدالعظیم را در زمره اصحاب امام عسکری (ع) نام برده است.آیت‌الله عطاردی نیز طی تحقیقاتش بیان کرده که حضرت عبدالعظیم (ع) چهار امام کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) را درک کرده است.

«صاحب ابن عباد» در وصف علم سیدالکریم بیان کرده که «روایت کرده ابوتراب رویانی که گفت شنیدم از ابوحماد رازی که می‌‌گفت وارد شدم بر حضرت امام علی‌النقی (ع) در «سُرّ مَن رای»، پس سؤال کردم از آن حضرت جمله‌ای از مسائل حلال و حرام خود و جواب فرمود مسائل مرا؛ سپس حضرت فرمود ای حماد هرگاه مشکل شد بر تو چیزی از امور دینت، پس سوال کن آن را از عبدالعظیم ابن عبدالله حسنی و سلام مرا به او برسان. همچنین امام هادی(ع) فرمود: «اگر زیارت می‌کردی قبر عبدالعظیم حسنی را که نزد شماست، هر آینه مثل کسی بودی که امام حسین (ع) را زیارت کرده باشد.

مرحوم میرزا حسین نوری محدث قرن اخیر در کتاب مستدرک الوسائل، صفحه 614 نام و معروفیت سیدالکریم را به امانت و راستگویی و درستکاری و اهل زهد و عبادت بودن دانست و از قول حضرت ابوالحسن الهادی (ع) پاداش زیارت او را بهشت به شمار آورد.

مرحوم کجوری در «روح و ریحان» از قول سید مرتضی علم الهدی، حدیث عرض دین آن حضرت را نقل کرد.

و امام علامه مجلسی در «هدیة الزائرین»، صفحه 546 از مزارات معلوم و مشهور، مرقد منور حضرت عبدالعظیم (ع) را در مقابل شجره ری ذکر کرده است. شیخ صدوق نیز در کتاب «صفات الشیعه» از امام هادی (ع) نقل کرده که به حضرت عبدالعظیم (ع) فرمودند:‌انت ولینا حقا: تو به حقیقت از دوستان و یاران ما هستی و در کتاب «ثواب الاعمال» صفحه 92 از محاسن حدیثی او یاد کرده و صاحب محاسن وی را رضی قلمداد کرده است.

شیخ طوسی در رجال خود حضرت عبدالعظیم (ع) را از اصحاب امام هادی (ع) ذکر کرد و در پایان نام او را به «رضی‌الله عنه» یاد کرد.

میرداماد، فیلسوف بزرگ در راشحه خامسه از کتاب «رواشح السماویه» بیان کرده که است که طریق عبدالعظیم حسنی (ع) حسن شمرده می‌شود چرا که اهل حدیث و علما رجال بوده است. حضرت هادی (ع) به او گفت که تو به حق از دوستان ما هستی این فرمایش امام جامع ترین تعریف درباره حضرت عبدالعظیم (ع) با در نظر گرفتن شرافت، نسب و عظمت خانوادگی اوست.

منبع: فارس