ستارخان معروف به سردار ملی در حدود سال 1245ش در قره باغ آذربایجان به دنیا آمد. ستارخان در ابتدا به صورت جوانی عیارمنش زندگی می‏‌کرد اما پس از آغاز نهضت مشروطه، در صف مجاهدان قرار گرفت و رشادت‏های فراوانی از خود نشان داد.

ستارخان معروف به سردار ملی در حدود سال 1245ش در قره باغ آذربایجان به دنیا آمد. ستارخان در ابتدا به صورت جوانی عیارمنش زندگی می‏‌کرد اما پس از آغاز نهضت مشروطه، در صف مجاهدان قرار گرفت و رشادت‏های فراوانی از خود نشان داد. قتل برادر و ظلم و ستم ماموران حکومتی به او و خانواده‏اش از یک سو و بستر اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تبریزِ آن دوران از سوی دیگر سبب شد تا با آشکار شدن فعالیت‏های مشروطه‏ خواهی، روحیه سرکش و معترض ستارخان به مشروطه ‏خواهی تمایل پیدا کند. پس از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار، مجاهدان تبریز با این عمل به شدت مخالفت کرده و در برابر دولت مرکزی قد علم کردند. در این میان، داستان‏های بسیاری از رشادت‏ها و مجاهدت‌‏های ستارخان در این دوران ذکر کرده‌‏اند. سرانجام قوای دولتی، تبریز را به محاصره درآورده و نبرد سختی روی داد. مرحله دوم درگیری، نبرد مشروطه خواهان و نیروهای روس بود که به کمک قوای دولتی آمده بودند. در نهایت، پس از ماه‏ها محاصره، نیروهای مهاجم، تبریز را تسخیر کرده و از آن پس، مشروطه‏ طلبان راهی تهران شده و آن‏جا را فتح کردند.

با ورود ستارخان و مجاهدان تبریزی به تهران و استقرار دوباره مشروطه، مخالفان سردار ملی سعی می‏‌کردند به هر نحو ممکن او را از گردونه خارج سازند. از این‏رو، قصد خلع سلاح مجاهدان را داشتند که تبعیض دولت در خلع سلاح بختیاری‌‏ها، باعث شد که این امر صورت نگیرد. در این میان، تلاش ستارخان برای جلوگیری از وقوع تشنج بی‏نتیجه ماند و سرانجام نیروهای دولتی، مجاهدان را در پارک اتابک محاصره کردند. جنگی ناخواسته درگرفت که کوشش سران مجاهدان برای ختم آن ناکام ماند و شمار بسیاری از مجاهدان در جریان آن به خاک و خون کشیده شدند. بالاخره سردار هم تن به مقابله داد و هدف گلوله قرار گرفت و از ناحیه پا به شدت مجروح شد. پس از این درگیری، ستارخان مدت‏ها خانه‏ نشین شد و دولت مشروطه حتی با درخواست وی برای بازگشت به تبریز مخالفت کرد. سردار ملی سرانجام پس از دوره طولانی بیماری در بیست و پنجم آبان 1293 ش در چهل و هشت سالگی چشم از جهان فرو بست و در جوار حرم حضرت عبدالعظیم در ری به خاک سپرده شد.

منبع: فارس