سید‌ ضیاء‌الدین طباطبایی، به عنوان نماینده سیاسی به همراه رضاخان کودتای اسفند 1299 را عملی کرد.

سید ضیاء‌الدین طباطبایی متولد تابستان 1268 در شیراز است. وی در یک سالگی به همراه والدین خود به تبریز برده می‌شود. تحصیلات ابتدایی را نزد معلم خصوصی خود در منزل پشت سر گذاشت. سپس به مدرسه «ثریا» در تبریز رفت و زبان روسی را نیز آموخت. بعد از آن به شیراز رفت و به همراه تحصیلات مذهبی، زبان‌های فرانسه و انگلیسی را نیز فرا گرفت. 

فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی  
فعالیت سیاسی او با سفر به شیراز و حمایت از مشروطه‌خواهی از طریق روزنامه‌نگاری در سن 15 سالگی آغاز شد. او سایر فعالیت‌های خود را به شرح زیر ادامه داد:   - انتشار «ندای اسلام» و «نشریات اسلام» در اسفند 1285 در شیراز و حمایت از مشروطیت - همکاری با مشروطه‌خواهان تهران در تیرماه 1288 - محکومیت و سفر به خارج   پس از توقیف نشریه «شرق»، روزنامه «برق»، وی به زندان محکوم شده بود که با تلاش چندین مشروطه‌خواه از زندان آزاد و به خارج می‌رود. او با اقامت دو ساله خود در فرانسه و انگلیس تحصیل در زبان فرانسه و انگلیس را نیز ادامه داد.
   
طباطبایی، نماینده مطبوعات ایران  
سید ضیاء‌ در دو سالی که در خارج از ایران به سر می‌برد، در جشن تاجگذاری جورج پنجم به عنوان نماینده مطبوعات ایران، شرکت کرده بود که از جانب دیپلمات‌های انگلیسی مورد توجه قرار گرفت.   سید ضیاء‌ از حامیان وثوق‌الدوله بود و همین امر باعث توجه انگلیس‌ها به وی و راهیابی او به «کمیته آهن» که به منظور ایجاد کودتا تشکیل شده بود، شد. این کودتا با حضور سید ضیاء به عنوان چهره سیاسی و رضاخان به عنوان چهره نظامی عملی می‌شود و سید ضیاء در سال 1299 حکم نخست وزیری خود را از احمد‌شاه قاجار دریافت می‌کند. وی پس از نخست وزیری به علت دستگیر کردن عده بسیاری از مخالفان خود، عنوان «کابینه سیاه» را به دولت خود اختصاص داد.    

سفر به فلسطین
در سال 1310 به دعوت حاج‌الامین الحسینی مفتی‌ اعظم فلسطین به آنجا رفت.     

سید ضیاء در زمان محمدرضا شاه  
وی پس از سقوط رضاخان در 7 مهر 1322 به ایران آمد و به عنوان نماینده مردم یزد در مجلس چهاردهم فعالیت خود را آغاز کرد. هنگامی که نماینده مجلس بود، نشریه «کاروان» و روز‌نامه «رعد» را به چاپ رساند.   سید ضیاء در سال 1323، مؤسس «حزب وطن» و حزب «اراده ملی» بود.    

بازداشت سید ضیاء و کناره‌گیری از سیاست 
در اسفند 1324 سید ضیاء پس از پایان مجلس چهاردهم به بهانه اقدام علیه امنیت عمومی کشور و حیف و میل امانات زلزله زدگان گرگان از صحنه سیاست کنار گذاشته شد و به زندان رفت. اما در اسفند 1325 به دلیل بیماری از زندان آزاد شد.    

دوری از سیاست و پرداختن به کشاورزی و دامداری   
سید ضیاء چندین سال از سیاست کناره‌گیری کرده بود؛ اما در عین حال سفر‌هایی به کشور‌های اروپایی و عربستان سعودی بود.    

ازدواج سید ضیاء‌الدین طباطبایی
سید ضیاء سه بار ازدواج کرد. از ازدواج سوم خود صاحب سه فرزند به نام‌های صدیقه، مهدی و احمد شد.    

مرگ؛ پایان راه سید ضیاء
سید ضیاء‌الدین طباطبایی در ششم شهریور سال 1348 در سن 80 سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت و در مقبره ناصر‌الدین شاه قاجار در شهر ری به خاک سپرده شد.  



منبع: باشگاه خبرنگاران