در حالی که صنعت سینما این روزها عرصه درگیری نابرابری جنسیتی شده، تاریخ ابتدایی هنر هفتم و سینمای صامت پر از نام کارگردانان، نویسندگان و تهیه‌کنندگان زن است.

وقتی حرف از نابرابری در احقاق حقوق زنان به میان می‌آید، هالیوود همیشه پایش را کنار می‌کشد. با توجه به آمارها و جریان‌های مأیوس‌کننده‌ای که رخ می‌نمایند، می‌شود نتیجه گرفت سینمای هالیوود چندان میزبان خوبی برای زنان نیست.


«جنیفر لارنس» یکی از بازیگرانی است که با صراحت کامل درباره تفاوت میزان حقوق بازیگران زن و مرد صحبت کرد، آمار و ارقام نشان می‌دهند در سال 2013 و 2014 تنها شش درصد فیلم‌های هالیوود را زنان کارگردانی کرده‌اند.



شاید عجیب باشد اما رویه همیشه هم این‌طور نبوده است. در واقع در دو دهه اول شروع به کار هالیوود، تعداد زنان بیشتری به نسبت الان در آن مشغول به فعالیت بودند. اگر هالیوود می‌خواهد تساوی حقوق زنان و مردان را رعایت کند، خوب است نگاهی به سال‌های ابتدای کار خود بیندازد.

زن‌ها از همان ابتدا در دنیای فیلم نقش داشتند. اولین زنی که کارگردانی یک فیلم را بر عهده گرفت، «آلیس گِی - بلاش» بود که برای کمپانی «گامونت» پاریس کار می‌کرد، او ساخت فیلم را از سال 1896 شروع کرد و در همان سال «پَری کَلَم» را کارگردانی کرد.

«پری کلم» شاید اولین فیلم داستانی تاریخ سینما باشد، او در «گومون» موفق بود. کارگردانی «زندگی مسیح» که روایت انجیلی 30 دقیقه‌ای بود، کار سال 1906 گی بلاش بود. او به آمریکا رفت و «سولاکس» کمپانی تولید فیلم خودش را راه‌اندازی کرد و تا دهه 1920 به ساخت فیلم ادامه داد، بعد از آن به فرانسه برگشت و به نوشتن و سخنرانی درباره فیلم مشغول شد.

در سایت «زنان پیشتاز سینما» اطلاعات زیادی وجود دارد که ایده "کارگردانی به عنوان شغلی مردانه" را زیر سوال می‌برد. از دیگر فیلمسازان زن دوره سینمای صامت می‌توان به «لوییز وبر» اشاره کرد که کارش را با کار کردن برای «گی - بلاش» شروع کرد و در نوجوانی و اوایل دهه 1920 به رقیبی برای «دی.دبلیو گریفیت» بدل
شد.



الیس گی بلاش

«لوته رینیجر» هنرمند آلمانی که فیلم‌های ضدنور (یا سایه‌نما)ی او الهام‌بخش ظهور هنر انیمیشن شد. «دوروتی آرزنر» دیگر زنی بود که کارش را به عنوان تایپیست استودیو شروع کرد و کارگردان آثاری قابل توجه در دهه 1940 شد.

در این میان می‌توان به «آلان نازیمووا»، «دوروتی داونپورت رید»، «زورا نیل هرستون»، «کلویی مدیسون»، «میبل نورماند» و «نل شیپمن» نیز اشاره کرد. کمپانی «یونیورسال» بین سال‌های 1912 و 1919 نام 11 کارگردان زن را در آرشیوش به ثبت رسانده که بیش از 170 فیلم تولید کرده‌اند.

زنان در کار تولید و ویرایش فیلم و نگارش فیلمنامه در ابعاد وسیع بودند و جلوی دوربین هم نقششان را در قالب‌های مختلف ایفا می‌کردند. «مری پیکفورد» یکی از بهترین نمونه‌های این موضوع است، او سال 1916 کمپانی خود را راه‌اندازی کرد و از آن زمان به بعد تمام فیلم‌هایش را خودش تولید می‌کرد.

جالب است که تنها بخشی که او از به عهده گرفتنش سرباز می‌زد، کارگردانی بود. او می‌گفت: «من باید مسئول همه بخش‌های تولید باشم. خیلی چیزها می‌تواند یک کار خوب را خراب کند.»

زنان بازیگر دیگری هم بوده‌اند که کمپانی فیلمسازی خود را به راه انداختند تا از وجهه و سرمایه مالی خود محافظت کنند. «کلارا کیمبال یانگ» و «نورما تالمج» از جمله این چهره‌ها هستند که اصرار داشتند آثاری که دوست داشتند را بسازند و از نظر مالی هم سودشان به خودشان بازگردد.

به گزارش گاردین، «آنتونی اسلاید» تاریخ‌دان فیلم با بررسی تاریخچه سینما، موفق به کشف یک کمپانی فیلمسازی فمینیست هم شده است.

کمپانی فیلمسازی «زنان آمریکایی» کاملا توسط زنان اداره می‌شد و در سال 1916 افتتاح شد تا تصاویر متحرکی با بالاترین مضامین اخلاقی و هنری تولید کند، اما نقشه‌های این زنان وقتی نقش بر آب شد که در اولین محصول سینمایی گروه 24 تن از عوامل فیلم مجروح شدند!

براثر این تصادف که سر صحنه فیلمبرداری رخ داد و بزرگترین حادثه تاریخ سینما تا آن زمان محسوب می‌شد، «جی. فرل مک‌دونالد» کارگردان مردی که با این گروه همکاری داشت هم دچار جراحت شد.

در زمان سینمای صامت خطوط متمایزکننده بین شغل‌ها چندان واضح نبود. تولید و مونتاژ به کارگردانی منتهی می‌شد و تهیه‌کنندگی در ادامه فیلمنامه‌نویسی می‌آمد اما همان‌طور که هالیوود چارچوب سیستم استودیویی را پررنگ و پررنگ‌تر کرد و سینما به یک صنعت سودآور تبدیل شد، این تمایزات خود را نمایاندند و بیشترین پرستیژ نصیب کارگردان شد، فردی که سر صحنه شات‌ها را اعلام می‌کرد.

از آن زمان به بعد بود که «یونیورسال» که زنان زیادی را از دوره نوجوانی به کار می‌گرفت، رویه‌اش را تغییر داد و تا سال 1982 هیچ کارگردان زنی را پرورش نداد. «ایمی هکرلینگ» اولین زنی بود که بعد از این جریان، فیلمی به نام «دوران سرعت» را ساخت.

منبع: ایسنا