مردم ایران مدعی هستند که قرارداد 1933 را دولتی امضا کرده است که نماینده ملت نبوده است و چون این قرارداد تحت فشار بر مردم ایران تحمیل شده بود بنابراین از اعتبار ساقط است.

جوان و تاریخ- اخبار تاریخی



 

 

 

با اینکه قرارداد نفتی میان ایران و انگلیس(1933) از اساس ظالمانه و نابرابر بود، جامعه مطبوعاتی انگلیس ملی شدن صنعت نفت را بر نمی تابید. از این رو یادداشت های متعددی علیه ملی شدن صنعت نفت منتشر می شد. خبرنگار باختر امروز به یکی از این یادداشت ها که به نقد ملی شدن نفت در ایران پرداخته بود، متمرکز می شود و به یادداشت نشریه گاردین پاسخ می دهد. این نویسنده تلاش می کند تا با ارائه برخی آمار وارقام نابرابر بودن این قرارداد و چگونگی یغمای منابع نفتی ایران توسط شرکت نفت را به تصویر بکشد:

 

«...مردم ایران مدعی هستند که قرارداد 1933 را دولتی امضا کرده است که نماینده ملت نبوده است و چون این قرارداد تحت فشار بر مردم ایران تحمیل شده بود بنابراین از اعتبار ساقط است. اما اکنون که مردم ایران آزادی از دست رفته خود را بازیافته اند از حق حاکمیت خود استفاده کرده و صنایع نفت را ملی نموده اند و انتظار دارند این اعمال حاکمیت آنها مانند هر ملت مستقل دیگر مورد احترام قرار گیرد...»

 

«در سال 1947 دولت ما 6 ملیون(میلیون) لیره و در سال 1948 معادل 8 ملیون لیره به صورت مالیات حق امتیاز دریافت کرده است. در همین مدت خزانه داری انگلیس فقط به صورت مالیات به ترتیب 15 ملیون و 28 ملیون لیره از نفت ایران دریافت کرده است.  اجازه می خواهم از خوانندگان منصف روزنامه شما سوال کنم: آیا چنین ترتیبی را می توان عادلانه و منصفانه دانست و چنین قراردادی را ضامن حفظ نظم و قانون شمرد]؟[ آیا هیچ قاضی عادلی فقط به اتکاری قرارداد و قانون حاضر است چنین ترتیبی را مبتنی بر عدالت و حقانیت بداند؟»1

 

1-باختر امروز، شماره 1062، 17 تیر 1332، ص2