شهریه مکتب خانه ها در ماه مبلغ ده قران برای مکتب خانه های اعیانی ، پنج تا ده قران برای مکتب خانه های عمومی بود...

کافه تاریخ- سبک زندگی

پیش از تاسیس مدارس در ایران، مکتب­ خانه ها مهمترین بخش نظام آموزشی کشور بودند. بسیاری از شخصیت های برجسته دوره قاجار و پیش از آن در همین نظام سنتی درس خواندند و به مدارج بالای سیاسی و اجتماعی رسیدند. اما نکته ای که اینجا مطرح است اینکه مکتب خانه ها چگونه جایی بودند؟



«درباره مکتب خانه ها و معلمان سرخانه، باید گفته شود که ، مکتب خانه ها دو نوع بودند یکی خصوصی که در منزل طبقات اعیان دایر می شد و مخصوص فرزندان یک یا چند خانواده بود و نوع دیگر مکتب خانه های عمومی بود که تمام طبقات و خانواده ها می توانستند کودکان خویش را به آنجا بفرستند. شهریه مکتب خانه ها در ماه مبلغ ده قران برای مکتب خانه های اعیانی ، پنج تا ده قران برای مکتب خانه های عمومی بود. مکتب خانه ها در یک اطاق کوچک یا بزرگ دایر می گردید و در زیر این اتاق گاهی زیر زمین و یا سردابی هم بود که معلم یا ملای مکتب خانه برای تنبیه و مجازات شاگردان تنبل و بازیگوش از آنجا استفاده می کردند و آنها را در آن محل زندانی می نمودند.»1

1-ناصر نجمی، تهران در گذر زمان، تهران، انتشارات گوتنبرگ، 1377،ص 160 – 161