مختصری درباره زندگی و نَسَب قاجارها
29 تير 1396 ساعت 19:08
ترکمانان آق‌قویونلو که در آذربایجان مدتى حکومت کردند و مى‌توان گفت که پایه‌ى اصلى نیروى صفویه را در اوایل کار بنا نهادند،نام خود را به دسته‌اى از ترکمانان داده‌اند که چند قرن بعد با عنوان قاجاریه در عرصه‌ى سیاست ایران ظاهر شده‌اند
کافه تاریخ- سبک زندگی
ترکمانان آق‌قویونلو که در آذربایجان مدتى حکومت کردند و مى‌توان گفت که پایه‌ى اصلى نیروى صفویه را در اوایل کار بنا نهادند،نام خود را به دسته‌اى از ترکمانان داده‌اند که چند قرن بعد با عنوان قاجاریه در عرصه‌ى سیاست ایران ظاهر شده‌اند و اگر قاجاریه را نتوانیم به علت طول زمان از بازماندگان ترکمانان آق‌قویونلو بدانیم،باز این نکته مسلم است که قاجاریه به ترکمان بودن خود مباهات مى‌کرده‌اند و به همین دلیل حتى پس از آنکه تاج‌وتخت سلطنت ایران را قبضه کردند،القاب و عناوین قویونلو و دولو را که معرف زندگانى ساده‌ى شبانى آنان در ادوار قبل از دوره‌ى فرمانروایى بوده است،همچنان براى خود حفظ کردند.
از اشاراتى که در بعضى از اسناد تاریخى است،چنین برمى‌آید که در دوره‌ى صفویه، شاید به علت آنکه سلاطین اولیه‌ى آن سلسله از طرف مادر قرابتى با ترکمانان داشتند، ترکمانان ساکن حوالى رود ارس براى مرزبانى و دفاع از خاک ایران در برابر یورش‌ها و دستبردهاى ازبکان به استرآباد(گرگان امروز)کوچانده شده‌اند و این انتقال خود دلیل بارزى است بر اینکه ایل مزبور هنوز قدرت جنگجویى و خوى سپاهى‌گرى را حفظ کرده و مى‌توانسته است در برابر فشار ازبکان و ترکمانان ساکن ترکستان غربى مقاومت کند.
ایل قاجار در دوران پادشاهى صفویه غالبا به تعهداتى که درباره‌ى حفظ سرحدات ایران داشتند،عمل مى‌کردند و نسبت به دربار صفویه وفادار بودند و در این دوره نهضت یا شورشى که جنبه‌ى قیام علیه دولت مرکزى ایران داشته باشد،از این ایل دیده نشد و در اکثر جنگ‌هاى بزرگ در این دوره که به تناوب میان قواى ایران و نیروهاى عثمانى و ازبک در مشرق و مغرب ایران روى مى‌داد،سران و عده‌اى از زبدگان ایل قاجار شرکت داشتند.علت و سبب این آرامش و انقیاد قاجاریه را در این دوره مى‌توان یکى قرابت نژادى این ایل با سلاطین اولیه صفویه و دیگر بروز اختلاف و دودستگى در میان سران ایل دانست.هنگامى که ترکمانان قاجار مأمور حفظ سرحدات ایران در گرگان و دشت شدند،به حکم ضرورت زندگى شبانى دشت‌هاى کنار رود گرگان و اترک را براى سکونت خویش اختیار کردند تا هم سرزمینى مشابه مسکن سابق خود داشته باشند و هم از مراتع و مرغزارهاى کنار اترک و گرگان استفاده کنند.کوخ‌هاى ایلیاتى تیره‌ها و قبایل قاجار،در طول دره‌ى رود گرگان برپا شد و پس از مدتى که تاریخ قطعى آن را نمى‌توان معین کرد،از لحاظ محل سکونت میان دستجات ایل اختلافاتى روى داد و سران و کلانتران ایل،حد فاصلى براى حوزه‌ى سکونت و چراگاه احشام و اغنام قبایل تعیین کردند که جریان رود گرگان شاخص آن بود.بدین‌ترتیب عده‌اى از قبایل قاجار در حوضه علیاى رود گرگان و عده‌ى دیگر در حوضه‌ى سفلاى آن رود ساکن و در آن زمان دسته‌ى اول به یوخارى‌باش و دسته‌ى دوم به اشاقه‌باش که دو اصطلاح ترکى است،مشهور و بعدها دسته یوخارى‌باش به دولو و قبیله‌ى اشاقه‌باش به قویونلو معروف شدند.
کد مطلب: 36074