سال 1340 حزب ملل اسلامی با رهبری سیدکاظم موسوی بجنوردی و همراهی جمع زیادی از دوستان و یاران همیشه همراهش تشکیل شد. همان طور که می دانیم جریان و گروهی که او به راه انداخت از مبانی و اندیشه های اسلامی بهره می گرفت. این نکته اگرچه به ظاهر عادی به نظر می رسد، اما اگر بخواهیم در بستر آن زمان به این مسئله توجه کنیم از اهمیت ویژه ای برخوردار است . . .

کافه تاریخ- تاریخ شفاهی

 

سال 1340 حزب ملل اسلامی با رهبری سیدکاظم موسوی بجنوردی و همراهی جمع زیادی از دوستان و یاران همیشه همراهش تشکیل شد. همان طور که می دانیم جریان و گروهی که او به راه انداخت از مبانی و اندیشه های اسلامی بهره می گرفت. این نکته اگرچه به ظاهر عادی به نظر می رسد، اما اگر بخواهیم در بستر آن زمان به این مسئله توجه کنیم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اینکه در آن زمانی که اندیشه های چپ از جایگاه ویژه ای برخوردار بود و حتی در کشور ما نیز طرفداران زیادی داشت، این گروه از جوانان به این نتیجه رسیدند که بر اساس مبانی اسلامی به مقابله با حکومت ستم شاهی پهلوی بپردازند. خود موسوی بجنوردی وضع مبارزات آن زمان را در اقصی نقاط جهان اینگونه توصیف می کند:

 



 

«سال های آغازین دهه چهل شمسی، سال های اوج گیری مبارزات ضداستعماری در جهان بود. در جهان عرب ستاره ی ناصر – رئیس جمهور مصر – می درخشید. جبهه­ی ملی آزادیبخش الجزایر پس از مبارزه­ای طولانی و مسلحانه بر استعمار فرانسه پیروز شده بود. ویتنامی ها که با نبردی قهرمانانه، امپریالیسم فرانسه را شکست داده بودند، اینک سرگرم جنگ شدیدی با امپریالیسم آمریکا بودند و نام چهرهای شاخص جنگ ویتنام همچون هوشی مینه و ژنرال جیاب زینت بخش اخبار سیاسی روزنامه ها و رادیو ها بود. در عراق رژیم سلطنتی دست نشانده­ی انگلستان با کودتای عبدالکریم قاسم برافتاده بود. در آفریقا رهبران و قهرمانانی چون قوام نکرومه، احمد سکوتوره و پاتریس لومومبا به مبارزات ملی علیه استعمار و امپریالیسم سازمان می دادند. در آمریکای لاتین، فیدل کاسترو و همرزمش چه گوارا در کوره انقلاب مسلحانه می دمیدند. من با دقت درباره ی همه ی این نهضت ها و جنبش ها مطالعه می کردم و اوضاع ایران و جهان را به اصطلاح زیر نظر گرفته بودم. سرانجام به این نتیجه رسیدم که برای دگرگون کردن اوضاع باید مبارزه را در قالب یک تشکیلات سازماندهی کرد و بدون تشکل و سازماندهی، مبارزات به نتیجه نخواهد رسید. با اعتماد به نفس و ایمانی که به درستی راهی که انتخاب کرده بودم، بدون ذرهای تردید و دودلی تصمیم گرفته که تشکیلاتی را پایه گذاری کنم. "حزب ملل اسلامی " بدین ترتیب پایه گذاری شد.»

 

منبع: سیدکاظم موسوی بجنوردی، مسی به رنگ شفق، به کوشش: علی اکبر رنجبر کرمانی، تهران، نشر نی، 1381، ص 21 – 22