شاهان پهلوی، شخصیت های مستبدی بودند و از این رو افراد مطیع و سرسپرده را در اطراف خود جمع می کردند و در مقابل کسانی را که نظرات خود را سریع و رک بیان می کردند از خود دور می کردند و در نهایت در شرایط اضطرار که از کسی جزء آنان کاری بر نمی آمد، از آن افراد بهره می گرفتند. مکالمه زیر میان شاه و هوشنگ ابوالحسن ابتهاج درباره قوام است. مردی که هر بدی که داشت، استبدادی شاه جوان را بر نمی تابید . . .

کافه تاریخ- کشکول

 

شاهان پهلوی، شخصیت های به شدت مستبدی بودند و از این رو افراد مطیع و سرسپرده را در اطراف خود جمع می کردند و در مقابل کسانی را که نظرات خود را سریع و رک بیان می کردند از خود دور می کردند و در نهایت در شرایط اضطرار که از کسی جزء آنان کاری بر نمی آمد، از آن افراد بهره می گرفتند. مکالمه زیر میان شاه و هوشنگ ابوالحسن ابتهاج درباره قوام است. مردی که هر بدی که داشت، استبدادی شاه جوان را بر نمی تابید:

 



«من بارها با شاه در مورد قوام السلطنه صحبت کردم . به شاه می گفتم آیا بهتر آن نیست که صدر اعظم شما شخصی باشد مثل قوام السلطنه که خودش یک شخصیتی است که شهرت جهانی دارد؟ من نخست وزیرهای سابق شما را دیده ام و در بعضی از جلسات هیات وزیران شرکت کرده ام و از اینکه سرنوشت مردم بدست اینها سپرده شده است احساس یاس و نا امیدی کرده ام. اصلا جلساتشان شبیه جلسه هیات وزیران نبود بلکه بیشتر شبیه به کلاس مدرسه ای بود که معلم ندارد. آنوقت آنها را با جلسات هیات وزیران قوام السلطنه مقایسه میکنم و میبینم که چه تفاوتی بین آنها وجود دارد. در جلسات هیات وزیران قوام السلطنه همه ی وزراء رعایت اصول را میکنند ، به حرفهای همدیگر گوش می دهند و جلسه اصولا ابهتی دارد. آیا بهتر نیست قوام السلطنه نخست وزیران باشد تا یکی از آنها؟ شاه هم پیش من گله میکرد که قوام السلطنه چند ماه است اصلا پیش من نیامده است.»

واقعیت آن است که شاه افراد دست بوس خود را دوست داشت، نه افرادی که مطابق قانون اساسی مشروطه با او در تماس بودند.

 

منبع: ابوالحسن ابتهاج، خاطرات ابوالحسن ابتهاج، تهران، جلد اول، تهران، انتشارات علمی، 1371، ص 88