رهبران بزرگ از آن رو تاریخ سازند که در لحظه ای حساس با اتخاذ یک سیاست یا تصمیم ریل تاریخ یک جامعه را به سمت و سویی خاص حرکت می دهند. آنچنان که میرزای شیرازی با یک حکم، تاثیر بسیار نهاد و روحانیت تشیع را بیش از پیش در خط مقدم مبارزه با استبداد و استعمار قرار داد . . .

کافه تاریخ- اخبار تاریخی

 

رهبران بزرگ از آن رو تاریخ سازند که در لحظه ای حساس با اتخاذ یک سیاست یا تصمیم ریل تاریخ یک جامعه را به سمت و سویی خاص حرکت می دهند. آنچنان که میرزای شیرازی با یک حکم، تاثیر بسیار نهاد و روحانیت تشیع را بیش از پیش در خط مقدم مبارزه با استبداد و استعمار قرار داد:

«حکم میرزا خلاصه، کوتاه و شکننده بود و همانند شهاب ثاقب بر قلب شیاطین نشست: بسم الله الرحمن الرحیم، الیوم استعمال تنباکو و توتون بای نحو کان، در حکم مبارزه با امام زمان صلوات الله و سلامه علیه است حرره الاقل، محمد حسن الحسینی. متن حکم به راستی "موثر و محرک" است و بر زمینه سه سال تلاش مداوم روحانیت برای آگاهی مردم فرود آمده است. در این متن به جای مشخص ساختن "حرمت و حلیت" که شاید "بفوریت" اوجب واجبات بودن شکست اجنبی مهاجمی را که اساس اسلام را به خطر انداخته بود، به مردم انتقال نمی داد، از تعبیر بسیار مقدس "در حکم محاربه با امام زمان است" استفاده شده است. در حقیقت میرزای مجدد با این بیان قلب عواطف شیعیان را تکیه گاه "انقلاب" ساخته است. این نحوه "ورود" آنچنان "موثر" بود که چنانکه در برخی از اسناد مربوط به واقعه تحریم ثبت است حتی اهل فسوق نیز به شدت تحت تاثیر قرار گرفتند و از استعمال دخانیات احتراز کردند و بی قیدان به شرع هم در این موضوع خاص از آن مرجع علیقدر تبعیت کردند.»

 

منبع: موسی نجفی و موسی فقیه حقانی، تاریخ تحولات سیاسی ایران، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ص 249