در بحث های مختلفی که درباره دوره حکمران رضا خان مطرح می شود برخی مطرح می کنند که رضا خان اگرچه به جهت سیاسی فوق العاده استبداد داشت و اساساً بنای حکومت کودتایی اش هیچ تناسبی با آزادی و دموکراسی نداشت اما به جهت اقتصادی اوضاع مردم ایران در آن مقطع زمانی بهبود یافت. موضوعی که واقعیت ندارد. نویسنده کتاب «گذشته چراغ راه آینده» در این رابطه می نویسد . . .

کافه تاریخ- کشکول

 

در بحث های مختلفی که درباره دوره حکمران رضا خان مطرح می شود برخی مطرح می کنند که رضا خان اگرچه به جهت سیاسی فوق العاده استبداد داشت و اساساً بنای حکومت کودتایی اش هیچ تناسبی با آزادی و دموکراسی نداشت اما به جهت اقتصادی اوضاع مردم ایران در آن مقطع زمانی بهبود یافت. موضوعی که واقعیت ندارد. نویسنده کتاب «گذشته چراغ راه آینده» در این رابطه می نویسد:

«حکومت رضا خان در وضع دهقانان، چگونگی استثمار آنها و مناسبات ارباب رعیتی کوچکترین بهبودی ایجاد نکرد. برعکس ورود سرمایه های بازرگانی و انتفاعی به دهات به استثمار و بهره کشی به حد قابل توجهی افزود. طبق آمار رسمی وضع آبادترین روستای ایران (دماوند تهران) در آن موقع به شرح زیر بود: دهقان بی زمین: 60%، از بقیه 40% بیش از 25% دارای قطعه زمینی کمتر از یک هکتار که با وضع زراعتی آن روز حاصل کارشان زندگی بخور نمیری را به زحمت تامین می نمود. از 15 % بقیه تنها 5% دارای بیش از سه هکتار زمین بودند. چنین و بدتر از این بود وضع دهقانان که بیش از 70% اهالی کشور را تشکیل می دادند. بهره کشی به ویژه  در املاک اختصاصی رضا خان شدیدتر بود. دهقانان این املاک درواقع وابسته به زمین بودند. هیچ محل محتاج به کارگر حق پذیرفتن دهقانانی که املاک اختصاصی را ترک می کردند نداشت. حتی راه آهن ایران در بخش مازندران مجبور بود کارگرانی از نقاط دیگر ایران استخدام نماید»

منبع: جامی، گذشته چراغ راه آینده، چاپ دوم، تهران: ققنوس، 1362، صص 18-17