کافه تاریخ- سبک زندگی
الکساندر خوتسکو ایران شناس لهستانی بود که تحصیلات خود را در شهر سن پترزبورگ به پایان برد و سپس وارد خدمت تزاری روسیه شد. خوتسکو در دهه 1830 میلادی/ 1245 قمری و در زمان فتحعلی شاه قاجار به عنوان نایب سفارت یا کنسول روسیه وارد ایران شد و در تهران اقامت نمود. او چند سال آخر حضور خود در ایران را در سفار ت روسیه در رشت گذراند و سرانجام در سال 1840 م/ 1256 قمری از خدمت استعفا کرده و برای همیشه در فرانسه اقامت گزید. خوتسکو زبان فارسی را به حد عالی می دانست و نخستین ایران شناس متخصص فولکلور بود و در شعرهای غنایی و حماسی خود زمینه ها و رنگهای زیاد ایرانی به کار برده است. وی یکی از بنیانگذاران انجمن زبان شناسی پاریس بود. خوتسکو صاحب تالیفات فراوان خاصه در مورد مسایلی است که به هنر و زندگی و طرز تفکر مردم ایران مربوط بوده و از جمله آنها کتاب تئاتر ایرانی است که در سال 1878 م/ 1257 شمسی منتشر شده است. آنچه نام خوتسکو را در تاریخ تئاتر ایران ماندگار کرده است؛ مجموعه 33 مجلس تعزیه ای است که با خود از ایران برد و بعدها آنها را در مجموعه جنگ شهادت به چاپ رسانده است . خوتسکو این مجالس را به هنگام اقامت خود در تهران از حسین علی خان خواجه ناظر امور نمایش دربار فتحعلیشاه می خرد.
منبع:
علی بلوکباشی، تعزیه؛ حدیث قدسی مصایب در نمایش آیین تهران، امیرکبیر 1383، ص 99