مشروطه خواهان کمتر توانستند از آزادی های اعمال شده در این دوره بهره درست ببرند. آنان به جای مقابله با استعمار و استبداد به مواجهه با دیانت و مقابله با شیخ فضل الله پرداختند. در این میان باید به روزنامه های مشروطه خواه اشاره کرد که دست در دست استعمار به مقابله با روحانیت پرداختند. افسوس که این فرصت مغتنم صرف تلاش های بی موردی شد . . .

کافه تاریخ- کافه هنر

 

مشروطه خواهان کمتر توانستند از از آزادی های اعمال شده در این دوره بهره درست ببرند. آنان به جای مقابله با استعمار و استبداد به مواجهه با دیانت و مقابله با شیخ فضل الله پرداختند. در این میان باید به روزنامه های مشروطه خواه اشاره کرد که دست در دست استعمار به مقابله با روحانیت پرداختند. افسوس که این فرصت مغتنم صرف تلاش های بی موردی شد:

«صوراسرافیل نیز از شیخ به عنوان عالمی دین فروش و مزدور دربار یاد کرد که ماموریت دارد تا کار آزادی طلبان و مشروطه خواهان را به یکباره بسازد. تمدن نیز از ایشان به عنوان «شیخ الخوارج» یاد کرده بود که به دستور رئیس «حشرات الارض» ]امین السلطان[ بر خر شیطنت سوار شده است. مورخان مشروطه نیز در این باره همین دیدگاه را مطرح کردند. اما به نظر می رسد دیدگاه مطرح شده در مطبوعات آن روز، که بوسیله مورخان نیز مطرح شده است، تنها دیدگاه یک جناح سیاسی خاص را می نمایاند.»

 

منبع: سیدمصطفی تقوی مقدم، فراز و فرود مشروطه، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1391، چاپ دوم، ص 134