پیشه وری شخصیتی بود که زمینه زیادی برای سرمایه گذاری روس ها داشت. تا حدی که بلشویک ها به بهای حمایت از او از حزب توده در آذربایجان گذشتند و آنها را به خوبی بازیچه کردند. آنچنان که حزب توده حیران مانده بود. مروری بر سوابق پیشه وری به خوبی نشان می دهد که چرا روس ها او را برای شورش علیه حکومت مرکزی برگزیدند . . .

کافه تاریخ- کشکول

 

پیشه وری شخصیتی بود که زمینه زیادی برای سرمایه گذاری روس ها داشت. تا حدی که بلشویک ها به بهای حمایت از او از حزب توده در آذربایجان گذشتند و آنها را به خوبی بازیچه کردند. آنچنان که حزب توده حیران مانده بود. مروری بر سوابق پیشه وری به خوبی نشان می دهد که چرا روس ها او را برای شورش علیه حکومت مرکزی برگزیدند:

«پیشینه میر جعفر پیشه وری رهبر فرقه ی دموکرات نیز به طور کلی با سوابق دیگر اعضای فرقه مشابهت دارد. در اواخر دهه ی 1880 یا اوایل دهه ی 1890 در تبریز متولد شد و بخش اعظم جوانی خود را در روسیه و چند سالی را نیز در باکو به عنوان معلم گذارند. او مراحل نخست نهضتهای رادیکال روسیه و ایران را تجربه کرده بود در انقلاب 1905 روسیه حضور داشت و در انقلاب مشروطه از قیام ستارخان در تبریز حمایت کرد. پیشه وری از جمله ایرانیان مهاجری بود که در باکو فرقه ی عدالت را بنیان نهاد و چنان که بعدها روشن شد در حزب کمونیست ایران نقش مهمی ایفا کرد. او نیز مانند پاره ای از دیگر همکارانش که به فرقه ی دموکرات پیوستند در نهضت گیلان نقش مهمی داشت و حتی در ایام حکومت مستعجل جمهوری انقلابی ایران در گیلان کمیسر داخله بود.»

منبع: لوئیس فاوست، ایران و جنگ سرد، ترجمه: کاوه بیات، تهران، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1374،  ص 89