اگرچه عراقی ها کمتر خلق و خوی تحصیل داشتند، با این حال، در همین دوره علمای برجسته ای مانند شیخ حسین حلی داریم که خودش شاگرد میرزای نائینی بود و گاه به فارسی درس می داد

کافه تاریخ- اخبار تاریخی

 

اگرچه جمعیت شیعیان در اقصی نقاط جهان پراکنده است و در عراق و لبنان و ایران و ... حضور آنها به شکلی ملموس مشاهده می شد و می شود، اما از لحاظ علمی برخی از نقاط سرزمین های شیعه نشین بیشتر مورد توجه بوده است؛ من جمله قم در ایران و نجف در عراق. اما نکته جالب توجه اینکه حتی در عراق نیز این ایرانیان بوده اند که عمق زیادی به مکان های علمی آن داده اند.



حال برای پاسخ به اینکه «چرا حوزه نجف تا این اندازه ایرانی شده بود باید به چند نکته توجه داشت: اولا طی یک دوره طولانی شاید از زمان شیخ مرتضی انصاری به این طرف عمده مراجع نجف ایرانی بودند و این به خودی خود راه را برای ایرانی شدن آن باز می کرد. ثانیا ایرانی ها صرفا برای تحصیل می آمدند و بیش از عرب ها که پراکنده می آمدند تحصیل می کردند. سوم آن که عراقی ها کمتر خلق و خوی تحصیل داشتند. با این حال، درهمین دوره علمای برجسته ای مانند شیخ حسین حلی داریم که خودش شاگرد میرزای نائینی بود و گاه به فارسی درس می داد و دلیلش آن بود که چون درس را فارسی یاد گرفته در زبان فارسی بهتر می توانست مطالب را ادا کند. و مهم تر آن که بسیاری از شاگردان وی ایرانی و فارسی زبان بودند که از آن جمله باید آیت الله سیستانی شیخ حسن سعید تهرانی و سید مهدی خلخالی اشاره کرد.»