روس ها پیش از آنکه قراردادهای گلستان و ترکمن چای را به ایرانیان تحمیل کنند، درصدد برآمدند تا قدرت خود را در اروپا گسترش دهند. اما شکست آنان در اروپا یک بار دیگر آنان را به سوی ایران و عثمانی سوق داد. بدین ترتیب بخش هایی از کشور ما از ایران جدا شد . . .

کافه تاریخ- کشکول

 

روس ها پیش از آنکه قراردادهای گلستان و ترکمن چای را به ایرانیان تحمیل کنند، درصدد برآمدند تا قدرت خود را در اروپا گسترش دهند. اما شکست آنان در اروپا یک بار دیگر آنان را به سوی ایران و عثمانی سوق داد. بدین ترتیب بخش هایی از کشور ما از ایران جدا شد:

«با شکست روسیه در جنگ کریمه و کوتاه شدن دست از آن کشور از بالکان، استعمارگران روسی توجه بیشتری به ترکستان پیدا کردند. نواحی ترکستان در آن زمان تحت نفوذ ایران بود. هنگام شورش سالار خوانین ترکستان سر به نافرمانی برداشتند که قوای ایرانی آنان ررا سرکوب کردند. گرفتاری ایران در ماجرای هرات، برای روس های توسعه طلب فرصت مناسبی بود  تا در خلال سالهای 1277 تا 1281 ق. (1860 الی 1864) قسمت اعظم  ترکستان به تصرف درآوردند. در 1283ق. / 1866م. تاشکند و بخش هایی از بخارا هم به تصرف آنان درآمد.روس ها تا سال 1287ق. / 1870 م. باقیمانده بخارا را اشغال کردند و مشغول دست اندازی به خیوه شدند. روس ها تجاوزات خود را محدودو به خیوه و بخارا نکردند بلکه متوجه شدند. در سال 1290 ق. / 1873 م. به بهانه سرکوب ترکمان ها توجه آنان سرزمین های شمال رود اترک معطوف شد. در 1299 ق. / 1881 م گوگ تپه آخرین پایگاه ترکمنان به اشغال روس ها آمد.»

 

منبع: موسی نجفی و موسی فقیه حقانی، تاریخ تحولات سیاسی ایران، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1393، چاپ نهم، ص 168-169