سیاستگذاران حکومت پهلوی با هدف به فـراموشی سپردن مـیراث‌ غـنی‌ ایران اسلامی قصد داشتند بسیاری‌ از‌ واژه‌هایی‌ را که طی‌ قرون متمادی‌ در زبان فـارسی تـداول‌ یافته‌ و مردم عادی یا شاعران و نویسندگان به کار می‌بردند، کنار گذارده و الفاظ جدیدی‌ رواج‌ دهند...

کافه تاریخ- کافه هنر

 

یکی از مـحورهای اسـاسی سـیاست فرهنگی‌ حکومت‌ رضا شاه گرایش به ایران باستان به‌ بهای دوری از مـیراث‌ اسلامی‌ بود. از اقداماتی که در این‌ راستا‌ انجام شد، تشکیل فرهنگستان زبان فارسی بود.سیاستگذاران حکومت پهلوی با هدف به فـراموشی سپردن مـیراث‌ غـنی‌ ایران اسلامی قصد داشتند بسیاری‌ از‌ واژه‌هایی‌ را که طی‌ قرون متمادی‌ در زبان فـارسی تـداول‌ یافته‌ و مردم عادی یا شاعران و نویسندگان به کار می‌بردند، کنار گذارده و الفاظ جدیدی‌ رواج‌ دهند.ازاین‌رو،فرهنگستان زبان فـارسی تـشکیل شـد تا ظاهرا‌ زبان‌ فارسی را‌ از‌ لغات‌ و واژه‌های بیگانه بپیراید. ثمرۀ‌ اقدامات فرهنگستان،که باشتابزدگی بسیار انـجام مـی‌شد،پیشنهاد واژه های جدیدی بود که برای مردم بسیار نامأنوس می‌نمود.دستگاههای اداری‌ براساس‌ دستور العملهای دولتی وظیفه داشـتند درمـکاتبات‌ رسـمی‌ از‌ این‌ واژه‌ها‌ استفاده کنند. در سال‌ 1314‌ فروغی، نخست‌وزیر وقت، مأمور شد مقدمات تأسیس فرهنگستان را فراهم کند. لذا در 12 خردادماه 1314 اولین جلسه رسمی فرهنگستان برگزار گردید. وظایف مقرر در اساسنامۀ فرهنگستان به‌ سـاختن‌ واژه‌های جدید محدود نمی‌شد، بلکه براساس ماده نهم اساسنامه فرهنگستان موظف بود برای «هدایت افـکار جـامعه» اقدامات لازم را انـجام دهد. این اقدام برای حکومت پهلوی تا بدانجا اهمیت داشت که چندی بعد‌ به‌ ایجاد سازمان جدیدی مـختص آن دسـت زد؛ سـازمان پرورش افکار. مالک الشعرای بهار «عهدپرورش افکار»را «خونبارترین ساعات عصر پهلوی» می‌داند.

 

منبع:ملک الشعرای بهار، تاریخ مختصر احزاب سیاسی در ایران، تهران: امیر کبیر،ج 1، دیـباچه