در اوقاتی که نهضت مشروطه برپا بود، میرزا ابوالقاسم خان قراگزلو (ناصرالملک) رجل سیاسی و تحصیل کرده «آکسفورد» ضمن نامه ای به طباطبایی نوشت: مشروطه برای ایران خیلی زود است.

کافه تاریخ- اخبارتاریخی

 

همان طور که می دانیم در جریان اعتراضات علما به تدریج عدالتخانه و عدالتخواهی جای خود را به مشروطه و مشروطه خواهی داد. روشنفکران پیشقراولان این تغییرات بودند. جالب آنکه در میان آنها بودند کسانی که مدعی شدند زمانه مشروطه خواهی در ایران فرا نرسیده و مشروطه به درد ایرانیان نمی خورد. اگر چه بعدها خودشان بدان پیوستند:

«در اوقاتی که نهضت مشروطه برپا بود، میرزا ابوالقاسم خان قراگزلو (ناصرالملک) رجل سیاسی و تحصیل کرده «آکسفورد» ضمن نامه ای به طباطبایی نوشت: مشروطه برای ایران خیلی زود است. برای انتخابات مجلس اقلا یک هزار آدم تحصیل کرده مطلع به سیاست دیپلماسی و اقتصادی لازم داریم تا وکلا از میان آنها انتخاب شوند و حال آنکه ما دو نفر هم نداریم، شما اول باید در راه توسعه مدارس و روشن کردن افکار مردم قدم بردارید و جامعه ایرانی را به حقوق شخصی و اجتماعی آشنا کنید، پس از آنکه اشخاص مطلع و لایق و وطن خواه و تحصیل کرده در حد کافی داشتیم آن وقت تحصیل مشروطه آسان است ولی در شرایط کنونی اجتماعی مشروطه واقعی هیچ وقت در این جا برقرار نخواهد شد.»1

 

1-ابراهیم صفایی، مظفرالدین شاه؛ کودک سالخورده، تهران، نشر قطر، 1383، ص 78