از هر کجا که به تاریخ مراجعه شود، روال رسیدن به قدرت و حکومت یکی است. باید راه را صاف کرد....

کافه تاریخ- تاریخ شفاهی

 

محمدعلی فرامانفرمائیان از رجال کهنه ایران عصر قاجار و پهلوی در خاطرات خود عباراتی دارد که مشخص است به طور خاص درباره رضاشاه نوشته شده است؛ اگرچه او نامی از وی نمی برد. آنچه او اشاره می کند همان سیاست حذف است که رضاشاه با قدرت آن را به انجام رسانید:

از هر کجا که به تاریخ مراجعه شود، روال رسیدن به قدرت و حکومت یکی است. باید راه را صاف کرد. اول مخالفین آشکار و گردنکشان که استقامت می دارند، از راه جنگ و زد و خورد از بین برده می شوند. بعد موافقین هم راز که در تمام مراحل کمک بوده اند و شخص به قدرت رسیده را یاری نموده اند و چند صباحی  آن ها هم که هواخواهان هستند، در استعمال این قدرت شرکت داشته و هر یک هم صاحب جاه و مقامی هم شده اند، به نوبه، هر یک به بهانه ای سرنگون گشته و از بین برده شدند. در واقع راه و جاده تخت سلطنت و قدرت، مفروش از  اجساد دشمنان آشکار و نزدیک ترین همراهان و همرازان گشته است.

 

1-محمد ولی میرزا فرمان فرماییان، از روزگار رفته حکایت(پراکنده ها)، به کوشش منصوره اتحادیه و بهمن فرمان، تهران، کتاب سیامک، 1382،ص 190