ایران‌ با پذیرش اسـلام به برپا داشتن مساجد روی آورد و مساجد را مطابق سنن، ذوق هنری و روشهای معماری خود بنا کرد. بـنابراین طـرح مسجد عربی به زودی از معماری‌ زنده‌ و پویـای ایـرانی رخـت بـربست و بـکلّی ناپدید شد.

کافه تاریخ- کافه هنر

 

ایران‌ با پذیرش اسـلام به برپا داشتن مساجد روی آورد و مساجد را مطابق سنن، ذوق هنری و روشهای معماری خود بنا کرد. بـنابراین طـرح مسجد عربی به زودی از معماری‌ زنده‌ و پویـای ایـرانی رخـت بـربست و بـکلّی ناپدید شد. در عهد فرمانروایی سلجوقیان بنائی‌ که‌ آن را مسجد - مدرسه‌ نام‌ نهادند  و بعدها مسجد بزرگ چهار ایوانه کلاسیک نوع ایرانی شد؛ پا به عرصه وجود نهاد. از نمونه این‌گونه مساجد چهار ایـوانی مـسجد جامع ساوه قابل ذکر است که دارای صحن‌ وسیع‌ است. بنای اوّلیه آن متعلّق به دوره سلجوقیان بوده، لیکن مجموعه ساختمان کنونی آن که بی‌نهایت زیبا و با کمال ظرافت ساخته شده، متعلّق بـه دوران مـغول و صفویه است. در کتیبه‌ معرق‌ ایوان آن‌ تاریخ 927 هجری خوانده می‌شود. این مسجد از نظر دارا بودن گنبد کاشی‌کاری و محراب گچ‌بری زیبا و دو‌ کتیبه به خط رقـاع دارای امـتیازات هنری می‌باشد. مناره آجری جـنب‌ ایـن‌ مسجد‌ بنا بر کتیبه کوفی آن مورّخ به سال 504 هجری است، و دارای تزیینات زیبایی از دوره سلجوقیان ‌‌می‌باشد‌. 


منبع:مادام ژان دیولافوا، ایران، کـلده و شـوش، ترجمه علی محمّد فره‌وشی ، تهران، دانـشگاه تـهران، 1369، ص185