خلیل ملکی پس از انتقاد شدید از هیئت حاکمه ایران و ذکر مفاسد و مظالم، دزدیها و هرج و مرج ها در کشور ما، به عنوان اینکه دولت انگلیس موجد و بانی تمام این گرفتاریها در ایران است، با تاثر شدید گفت: شما از جان ما چه می خواهید...

کافه تاریخ- اخبار تاریخی

 

تا پیش از کشف نفت در ایران اگرچه کشور ما مورد توجه ابرقدرتها بود؛ اما با همه این احوال کانونی بودن موقعیت هندوستان و رویکرد نیمه استعماری به ایران باعث می شد تا ایران مورد توجه کمتری قرار گیرد و بیشتر به مثابه یک دولت حائل در مواجه با روسیه به حساب آید. اما با کشف نفت در ایران اهمیت ایران بیشتر شد. بحث میان خلیل ملکی و سیاستمدار انگلیسی به خوبی این مسئله را نشان می دهد:

«خلیل ملکی پس از انتقاد شدید از هیئت حاکمه ایران و ذکر مفاسد و مظالم، دزدیها و هرج و مرج ها در کشور ما، به عنوان اینکه دولت انگلیس موجد و بانی تمام این گرفتاریها در ایران است، با تاثر شدید گفت: شما از جان ما چه می خواهید، چرا نمی گذارید مردم این کشور روی آسایش را ببینند؟ چرا این باندهای فاسد و سیاهکار را تقویت می کنید؟ چرا نمی گذارید یک حکومت ملی و علاقمند و دلسوز به حال ملت ایران تشکیل گردد و هر روز شکاف بین حکومتها و ملت را زیادتر می کنید چرا و چرا و چرا... از جان ما چه می خواهید؟ بوین در قبال این اعتراضات و تندیها با خونسردی مخصوص انگلیسی و لبخندی ملیح و با کمال سادگی و وضوح گفت: اویل، اویل، اویل؛ نفت، نفت، نفت.»1

 

1-جامی، گذشته چراغ راه آینده است، تهران، ققنوس، 1385، چاپ هشتم، ص 32