در نـقاشی‌های دوره قـاجار مضامین متعددی به کار رفته ولی مضامین حماسی- سیاسی، احساسی و مذهبی بر آن سیطره داشته است. تمامی این مضامین برای رسیدن به هدف‌ از‌ واسـطه‌ها و رسـانه‌های متنوعی بهره گرفته‌اند.

کافه تارریخ- کافه هنر

 

در نـقاشی‌های دوره قـاجار مضامین متعددی به کار رفته ولی مضامین حماسی- سیاسی، احساسی و مذهبی بر آن سیطره داشته است. تمامی این مضامین برای رسیدن به هدف‌ از‌ واسـطه‌ها و رسـانه‌های متنوعی بهره گرفته‌اند.امـا از تـحولات چشمگیر مضامین نقاشی این دوره،شکل‌گیری تصاویری از اعضای نخبگان سیاسی نظیر وزیران و حاکمان و اعضای طبقه‌ی تاجران است.در این دوره‌ طبقه‌ی‌ تجار‌ بر فعالیت‌های سیاسی‌شان افزودند و می‌خواستند‌ که‌‌ تصویر‌ خاص خود را داشـته بـاشند و برای آن به عکاسی و گاهی هم تکچهره‌نگاری روی آوردند.اما در کنار این تصاویر،غلبه با‌ سه‌ مضمون‌ یاد شده بود و در کنار آن زمینه‌های نوینی‌ نیز‌ برای تصویرگری وجود داشت که غالبا در کتاب‌های مـصور آن دوره ظـهور می‌نمود و مضامین‌ آنها‌ عامیانه‌ بود و صحنه‌هایی از طبقات مختلف مردم،پیشه‌ها و وقایع مهم آن‌ را بـه نمایش می‌گذارد. یکی از اهداف اصلی کاربست مضامین سیاسی در هنرهای تجسمی‌ به‌ رخ کشیدن شکوه و شوکت حـاکم ‌ ‌و سـلسله او بود. شاهان قاجار بیش از سلسله‌های دیگر ایرانی،تلاش‌ می‌کردند‌ تا‌ از ایران قدرت و اهـمیت خـود در داخـل و خارج را به وسیله‌ی هنر‌ به‌ رخ‌ مردم بکشند. قاجاریان با بهره‌گیری از انـواع تصاویر با واسطه‌ها‌ و رسـانه‌های‌ گـوناگون و نیز پیکرتراشی می‌خواستند به جهانیان اعلام کنند که آن‌ها سلطنت ایران را‌ پس‌ از‌ چهل سال جنگ خونین به دست آورده‌اند.آن‌ها برای تأثیر گذاردن قدرت خود بر‌ اذهان‌ مردم و بزرگ‌نمایی سلطنت خـویش،تصاویر تکچهره یا دسته‌جمعی خانواده‌ی خود یا دیدار سفیران‌ خارجی‌ را‌ با آن‌ها به نمایش می‌گذاشتند.جالب‌تر از همه گروهی از چهره‌نگاری‌ها مثلا فتحعلی شاه با‌ فرزندانش‌ است که با تصویرپردازی‌های نقش برجسته‌های دوره‌  سـاسانی شبیه‌سازی شده است.


منبع:افهمی،رضا، نقاشی و نقاشان دوره قاجار، کتاب ماه هنر، دی 1389 ، شماره 148، ص 28-29