سرهنگ گراتیان یاتسویچ رئیس دفـتر سـیا در ایران‌،یک‌ آمریکایی یـوگسلاوی الاصـل و اجاره‌نشین حسنعلی منصور بود و از نزدیک در جریان جلسات و پیشرفت‌های‌ کانون مترقی قرار داشت.

کافه تاریخ- تاریخ شفاهی

 

سرهنگ گراتیان یاتسویچ رئیس دفـتر سـیا در ایران‌،یک‌ آمریکایی یـوگسلاوی الاصـل و اجاره‌نشین حسنعلی منصور بود و از نزدیک در جریان جلسات و پیشرفت‌های‌ کانون مترقی قرار داشت. گراتیان یاتسویچ افسر نـیروی هـوایی یوگسلاوی بـود که در زمان جنگ جهانی دوم با‌ هواپیمای خود به آمریکا پناهنده و تبعه این کشور شد.او با تأسیس«آژانـس‌ مرکزی اطلاعات آمریکا»(سیا‌)به‌‌ استخدام این سرویس درآمد و پس از قریب بـه یـک دهـه فعالیت اطلاعاتی در عرصه‌های مختلف به عنوان رئیس‌ سیا در ایران که از مسئولیت‌های مهم محسوب می‌شد عازم تهران شـد.‌ ‌وی‌ در تاریخ 17/7/1336،  به عنوان دبیر اول‌ سفارت آمریکا وارد تهران شد و طی دوران اقامت خود دارای سمت‌های پوشـشی چـون مـستشاری سازمان برنامه‌ و از 1341 وزیر مختار سفارت آمریکا بود.دوران‌ مأموریت‌ یاتسویچ 6 سال به طول کشید. گراتیان یاتسویچ خود روابط‌ خود را با اعضای مرکزی کانون ترقی به شکل زیر توصیف کرده است: «هویدا را زیاد می‌دیدم جلساتشان در منزلی که در هـمسایگی خـانه من بـود تشکیل می‌شد که‌ گاه‌ من هم وقت ناهار در‌ این‌ جلسات‌ شرکت می‌کردم.به گمان من گرچه مـنصور به ظاهر ریاست گروه را به عهده داشت اما مغز متفکر جـریان هـویدا بـود.» 


منبع:ذوالفقاری،ابراهیم،قـصه‌ هـویدا،تـهران،مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی،1386‌،صص، 135-136