از دیرباز رسم چنین بود که گاه کسانی از روضه‌خوان‌ها، روضه‌های خود را می‌نوشتند و به شکل‌ کتاب در دسترس دیگران قرار می‌دادند. جمع‌آوری و بـررسی روضـه‌های مکتوب و ضبط روضه‌های شفاهی، مهم‌ترین ابزاری است که در شناخت کارکرد اجتماعی روضه و روضه‌خوان به کار می‌آید.

از دیرباز رسم چنین بود که گاه کسانی از روضه‌خوان‌ها، روضه‌های خود را می‌نوشتند و به شکل‌ کتاب در دسترس دیگران قرار می‌دادند. جمع‌آوری و بـررسی روضـه‌های مکتوب و ضبط روضه‌های شفاهی، مهم‌ترین ابزاری است که در شناخت کارکرد اجتماعی روضه و روضه‌خوان به کار می‌آید. در میان کتاب‌هایی که روضه‌خوان‌ها‌ نوشته‌اند‌، یکی از بهترینِ آن‌ها، کتابی است باقی مانده از دوران نزدیک بـه مـشروطه، با نـام درة ‌التاج و مرقاة ‌المعراج که سیر کوتاهی در آن به روشن شدن موضوع این نوشتار کمک شایانی‌ خواهد‌ کرد. حاج مـیرزا محسن نیشابوری(1227 ش / 1303 ش) ملقب به تاج‌الواعظین و متخلص به تاج واعظ، مـؤلف درة‌التـاج، ‌ ‌در 3 صـفر 1324 / 7 اردیبهشت 1285، درة‌التاج را در قطع رحلی و با 363 صفحه به همراه فهرست‌ مطالب‌ در‌ بادکوبه به چـاپ رسـاند. درة‌التـاج‌ در‌ عین‌ حال مجموعه‌ای است مشتمل بر سرگذشت مؤلف و مطالبی به نظم و نثر درباره توحید و نـعت پیامبر (ص) و امامان شیعه و مراثی آن نفوس شریف‌ و ذکر‌ واقعه‌ کربلا از هنگام خروج امام حـسین (ع) از مدینه‌ تا‌ اسارت خـاندانش بـه همراه حکایات و اندرزهایی برای تربیت اخلاقی مردمان. بخشی از آن نیز حاوی چیستان و اوراد و اذکار و طلسمات‌ و ختوم‌ است‌.آگـاهی ما از زندگی تاج واعظ اندک است. میرزا محسن در خانواده‌ای زاده شد‌ که‌ نیاکانش همه اهل منبر بودند. از چگونگی دانش‌اندوزی و میزان تحصیل او آگاهی درستی نداریم. از کـتابش‌ بـرمی‌آید‌، شاعری‌ بود خوش ذوق و نویسنده‌ای با نثری پخته. با ادب عرب و تفسیر قرآن‌ و حدیث‌ نیز‌ آشنا بود. افزون بر فلسفه و عرفان، در ادب فارسی به ویژه موسیقی، تبحری تمام‌ داشت‌.



منبع: طاهراحمدی،محمود، تشکل های مذهبی: مجالس روضه خوانی به روایت تاج واعظ، تاریخ اسلام، زمستان 1380 - شماره 8 ، از صفحه 105