هلندی‌ها به خوبی می‌توانستند از عهده هزینه‌های زیاد برپایی پایگاه‌های تجاری و مستعمرات فرا دریایی برآیند. گروهی از شرکت‌های هلندی سابقاً رقیب در سال ۱۶۰۲، به منظور نظارت بر این عملیات گسترده، منابع خود را روی هم گذاشتند و «کمپانی هند شرقی هلند» را تشکیل دادند...

هلند یکی از کشور‌های مهم استعمارگری بود که بعد از اسپانیا و پرتغال به امید دستیابی به ثروت و سرزمین‌های بیشتر وارد رقابت‌های استعماری شد. این کشور نیز اشتهای سیرناپذیری در کسب مستعمرات داشت. هلند در این مسیر به تشکیل کمپانی‌های استعمارگری پرداخت.  
«موفقیت تلاش‌های تجاری پرتغالی‌ها در خاور دور، با توجه به شدت رقابت، برجستگی بیشتری پیدا می‌کند. هرچند هلندی‌ها مدتی دیرتر بهره‌کشی از این منطقه را آغاز کردند، به سرعت پیش افتادند و در کسب و کار تجاری رو به رشد اروپا به بازیگران اصلی تبدیل شدند. بخشی از دلیل دستیابی هلند به این موفقیت این بود که به کانون قدرت مالی تبدیل شده بود. این کشور کوچک تا سال ۱۶۰۰ بازار‌های حمل و نقل دریایی و بانکداری را در خود اروپا در تنگنا قرار داده بود. از این رو، هلندی‌ها به خوبی میتوانستند از عهده هزینه‌های زیاد برپایی پایگاه‌های تجاری و مستعمرات فرادریایی برآیند. گروهی از شرکت‌های هلندی سابقاً رقیب در سال ۱۶۰۲، به منظور نظارت بر این عملیات گسترده، منابع خود را روی هم گذاشتند و «کمپانی هند شرقی هلند» را تشکیل دادند. هدف اعلام شده این کمپانی تسلط بر تجارت ادویه در آسیای جنوب شرقی بود. کمپانی برای این منظور یک قرارگاه خارجی در باتاویا (جاکارتای کنونی)، در اندونزی امروزی، تأسیس کرد. کمپانی مستعمره‌نشین‌های ساحلی متعدد کوچک اما به خوبی حفاظت شد‌ه‌ای را در سرتاسر آسیای جنوب شرقی برپا کرد. هلندی‌های بلندپرواز خیلی زود به این نتیجه رسیدند که منابع را برای ایجاد مهاجرنشین ‌های بزرگ و پرجمعیت هدر ندهند. آن‌ها میتوانستند با تمرکز بر تجارت دریایی، به جای اداره مناطق وسیع روستایی، حداکثر سود را ببرند.»



منبع: دان ناردو، عصر استعمارگری، ترجمه مهدی حقیقتخواه، تهران، نشر ققنوس، 1386، صص 37- 38