کشور کوچک هلند که ساکنان آن معمولاً از ماهی‌گیری ارتزاق می‌کردند، پس از پیشرفت در حمل و نقل دریایی به جایی رسید که جانشین اصلی پرتغالی‌ها در هندوستان گردید.

هلند یکی از کشورهای اروپایی بود که با اقتصاد نه چندان پیشرفته خود، به مانند بسیاری از کشورهای اروپایی وارد فعالیت‍‌های استعماری شد. این کشور گام‌های ابتدایی در عرصه استعمارگری را با ایجاد کمپانی هند شرقی برداشت.
«کشور کوچک هلند که ساکنان آن معمولاً از ماهی‌گیری ارتزاق می‌کردند، پس از پیشرفت در حمل و نقل دریایی به جایی رسید که جانشین اصلی پرتغالی‌ها در هندوستان گردید. این کشور در سال 1602م. «کمپانی هند شرقی» و در سال 1608م. «بانک آمستردام» را تأسیس نمود و آن گاه دولت غاصب هلند در جزایر «هند شرقی» خود را مالک یک پنجم زمین‌ها و یک ششم کارِ بومیان اعلام نمود. تجسسات علمی و انضباط هلندی‌ها موجب شد که در سال 1939م. تقریباً انحصار جهانی بخش عظیمی از مایحتاج اروپاییان نصیب آنان گردد. هلند با سرزمینی به مساحت سی و پنج هزار کیلومتر مربع و جمعیتی هشت میلیونی، بر هفتاد میلیون جمعیت و دو میلیون کیلومتر مربع از سرزمین هند تسلط پیدا کرد. البته انگلیسی‌ها موفق شدند تا هندوستان را از چنگ هلند خارج کنند، ولی هلندی‌ها به سوی «شرق دور» رفتند، چنان که حتی «اندونزی» نیز تا بعد از جنگ جهانی دوم تحت استعمار هلند بود.»



منبع: مصطفی اسکندری، شناخت استعمار، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، 1389، صص 30- 31