دولت ایران در عصر قاجار با آن که به اردوکشی‌های داخلی و خارجی فراوانی تن در داد، ارتش كوچك نامنظمی داشت.

سلسله قاجاریه که نشات گرفته از یک ایل بود، با همان نگاه قبیله‌ای کشور را اداره می‌کرد و ارتشی منظم سال‌ها و تا آخرین روزهای انقراض این حکومت تشکیل نشد.
 
سلسله قاجار به اصطلاح به صورت ملوک الطوایفی اداره می‌شد و ایران برای جنگ‌ها اعلام نیاز می‌کرد و قشون مختلف متشکل از نیروهای ایل‌های مختلف و افراد تفنگدار برای کسب درآمد و بعضا به صورت مزدوری وارد سپاه ایران می شدند.
 
«میرزا محمدعلی محلاتی» (1304-1215 خورشیدی) ملقب به حاج سیاح کنشگر سیاسی مشروطه و سفرنامه‌نویس ایرانی که به آمریکا سفر کرد و اولین فردی بود که اقامت ایالات متحده را گرفت در این باره می نویسد:  دولت ایران در عصر قاجار با آن که به اردوکشی‌های داخلی و خارجی فراوانی تن در داد، ارتش كوچك نامنظمی داشت.


 
نیروهای نظامی اساسا مرکب از واحدهای نامتجانس نظامی و شبه نظامی مانند واحدهای سرباز موظف با اجیر و مزدوران ایلی دولت و مزدوران محلی زمینداران بزرگ بودند. ولی بعدأ واحدهای قزاق و ژاندارمری بر نیروهای ایران افزوده شدند.
 
واحدهای قزاق به ریاست افسران روسی و واحدهای ژاندارمری زیر نظر افسران سوئدی به وجود آمدند. گذشته از این‌ها، واحدهای قره سوران که معمولا از دسته های عیار و ندرتا از دسته های ایلی تشکیل می‌شدند و سرانجام جای خود را به ژاندارمری دادند، امنیت راه ها و روستاها را در برابر راهزنان و زورگویان محلی بر عهده داشتند.
 
افراد نیروهای نظامی و انتظامی عمومأ حقوقی ناچیزی از مردم یا دولت می گرفتند، ولی این حقوق ناچیز هم به طور منظم به آنان نمی رسید. از این رو عموما گرسنه و ژنده پوش و بی خانمان بودند. اکثر آنان طی اردوکشی‌ها اندیشه ای جز غارت نداشتند و به هنگام صلح، برای گذران زندگی، مردم ساده را زیر فشار قرار می‌دادند، به مشاغلی چون عملگی و نوکری و دزدی می‌پرداختند و در مواردی حتی تفنگ خود را به گرو می‌گذاشتند یا به فروش می‌رساندند.
 
منبع : خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت، محمد علی سیاح، ص 110.