مستشاران در قالب مستشاران اقتصادی، نظامی و فرهنگی وارد کشورهای دیگر شده و برای استعمار آنها زمینه سازی می‌کنند; این گروه امروزه مهم‌ترین مجاری استعمار به حساب می‌آیند

استعمارگران در قالب گروهی نیز فعالیت داشتند. به عبارتی آنان با تشکیل گروه‌های مختلف در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی به بدنه حاکمیت کشور استعمارگر نفوذ کرده و به دریافت اطلاعات و خدمات مورد نیاز می‌پرداختند. از جمله این گروه‌ها می‌توان به مستشرقان اشاره کرد.
از جمله « عوامل زمینه ساز استعمار، «مستشاران» هستند که در قالب مستشارانِ اقتصادی، نظامی و فرهنگی وارد کشورهای دیگر شده و برای استعمار آنها زمینه سازی می‌کنند. این گروه که امروزه مهم‌ترین مجاری استعمار به حساب می‌آیند به صورت ظاهراً قانونی و در قالب سفارتخانه‌ها و هیأت‌های دیپلماسی وارد کشورها شده، فعالیت‌های لازم را انجام داده و اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری می‌کنند و به کشور خود انتقال می‌دهند. آن چه موجب سهولت بیشتر کار این گروه شده، مصونیت دیپلماتیک آنان است، در حدی که سرّی ترین اطلاعات را نیز تحت عنوان محموله های دیپلماتیکِ متعلق به سفارت خانه و از طریق پاویون دولت از کشور خارج می کنند، بدون این که کسی محتویات آن را بازرسی نماید. نمونه بسیار جالب از فعالیت‌های استعماری این گروه و کلاً سفارتخانه‌های کشورهای استعمارگر را می‌توان در اسناد به دست آمده از سفارت یا لانه جاسوسی آمریکا در ایران مشاهده نمود.»


منبع: مصطفی اسکندری، شناخت استعمار، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، 1389، ص 70